Fysiotherapie aan huis kan opname in een verpleeghuis na een acute ziekenhuisopname voorkomen

Wanneer een oudere ongepland, dus vanwege een acuut medisch probleem op een geriatrie-afdeling in een ziekenhuis belandt, is het de vraag of diegene na ontslag uit het ziekenhuis terug naar huis kan of niet. Nu blijkt uit een onlangs gepubliceerde studie in Aging clinical and experimental research dat ouderen die voorafgaand aan de ziekenhuisopname al fysiotherapie aan huis hadden, minder vaak in een verpleeghuis worden opgenomen dan diegenen die dat niet hadden.

Voordat een patiënt uit een ziekenhuis met ontslag naar huis gaat, moet er goed gekeken worden wat er thuis aan zorg nodig is. Is er een mantelzorger die de zorg aankan? Is er professionele hulp nodig? Is terugkeer naar huis überhaupt nog haalbaar? Zo’n kwart van de ouderen, die voor de ziekenhuisopname al afhankelijk waren van een mantelzorger, kan niet terug naar huis en wordt uiteindelijk permanent opgenomen in een verpleeghuis.

Dit is ingrijpend, in de eerste plaats voor de patiënt zelf. Afgezien van dat persoonlijk leed, heeft dit ook financiële consequenties. Een verpleeghuisopname kan al ruim tweehonderd euro per dag kosten, waarvan de eigen bijdrage kan oplopen tot meer dan achthonderd euro per maand.

Met deze informatie in het achterhoofd is het goed om uit te zoeken of je van tevoren kan inschatten welke ouderen na ontslag uit het ziekenhuis terug naar huis gaan en welke niet. Met andere woorden: welke factoren zijn voorspellers voor de ontslagbestemming?

Methode

De auteurs van dit artikel hebben retrospectief data van 398 thuiswonende zestigplussers uit de elektronische patiëntendossiers verzameld. Ze beperkten zich tot ouderen die voor de acute opname op een geriatrie-afdeling van een ziekenhuis al afhankelijk waren van een mantelzorger. Ze verzamelden informatie over de leefsituatie, alleenwonend of niet; over de mantelzorger; professionele hulp thuis, zoals thuiszorg, paramedische hulp, huishoudelijke hulp; comorbiditeiten, cognitieve problemen en gedrags- en psychologische symptomen van dementie, zoals agressie, dwalen, wanen en dergelijke. Daarnaast keken ze in hoeverre de patiënten zelfstandig waren in de Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen (ADL), zoals wassen, kleden, wc-bezoek en dergelijke, en in vaardigheden als telefoneren, boodschappen en huishouden doen.

Resultaten

De gemiddelde leeftijd van de opgenomen patiënten was 83,3 jaar (± 7,5). De meest voorkomende redenen voor de acute opname waren: overbelasting van de mantelzorger, een psychose, een acuut somatisch probleem of een verlies van zelfstandigheid. De patiënten lagen gemiddeld dertien dagen in het ziekenhuis. Bijna driekwart van de patiënten ging met ontslag naar huis en een kwart ging permanent naar een verpleeghuis.

Na correctie van alle verstorende variabelen bleek dat hoe langer een patiënt in het ziekenhuis bleef liggen, hoe groter de kans dat hij of zij in een verpleeghuis werd opgenomen. Elke dag langer in het ziekenhuis steeg die kans met tien procent. Daarnaast hadden patiënten met dementiesymptomen zoals agressie, wanen en dwalen, een statistisch significant grotere kans om in een verpleeghuis te worden opgenomen. Dat gold ook voor ouderen met matig ernstig tot zeer ernstig cognitieve problemen, en voor diegenen die alleen woonden of van wie de mantelzorger overbelast was. Daarentegen, gingen patiënten die voorafgaand aan de acute ziekenhuisopname fysiotherapiebehandelingen aan huis kregen, vaker terug naar huis. Die kans was meer dan zestig procent.

Discussie en conclusie

Zorgafhankelijke ouderen die voorafgaand aan een acute ziekenhuisopname fysiotherapie aan huis kregen, werden minder vaak in een verpleeghuis opgenomen.

Ouderen bij wie de mobiliteit achteruitgaat, hebben op zich al een risico om op enig moment in een ziekenhuis te belanden. Daarnaast gaan problemen met de mobiliteit, zoals een verminderde loopsnelheid vaak gelijk op met cognitieve problemen, zoals geheugen- en leerstoornissen. Het is niet duidelijk of cognitieve en fysieke problemen dezelfde etiologie hebben of dat de ene beperking de andere veroorzaakt. Maar voor de auteurs van dit artikel is het duidelijk dat verbetering van de verplaats-mobiliteit door fysiotherapie cruciaal is om de cognitieve achteruitgang van oudere patiënten te beperken en een verpleeghuisopname te voorkomen. Want, zo schrijven ze, beweeginterventies zijn bewezen effectief van invloed op het cognitief functioneren.

Fysiotherapie aan huis is heel zinvol voor thuiswonende ouderen die afhankelijk zijn van een mantelzorger. Daarmee kan voorkomen worden dat ze in een verpleeghuis worden opgenomen na een acute ziekenhuisopname. Dit is des te belangrijker als ouderen alleen wonen en/of als zij psychologische en gedragssymptomen van dementie, zoals agressie, wanen, dwalen en dergelijke vertonen, en/of matig ernstige tot ernstige cognitieve stoornissen hebben.