Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid (BPPD) veroorzaakt doorgaans houdingsafhankelijke draaiduizeligheid. Draaiduizeligheid bij het omdraaien in bed, omhoog of omlaag kijken en het gaan liggen. BPPD ontstaat door gruis, losgeraakte calciumcarbonaatkristallen, in de vloeistof in een van de drie halfcirkelvormige kanalen van het evenwichtsorgaan. In veruit de meeste gevallen gaat het om het achterste kanaal. De Dix-Hallpikemanoeuvre is de gouden standaard om de diagnose posterieur kanaal BPPD te stellen. Hierbij draait de onderzoeker het hoofd van de patiënt 45 graden naar de aangedane zijde en wordt de patiënt vanuit zit achterover gekiept met het hoofd lichtjes afhangend. De test is positief als de draaiduizeligheid optreedt en er een nystagmus te zien is. De behandeling van BPPD is de Epleymanoeuvre, deze zorgt ervoor dat het gruis verplaatst vanuit het cirkelvormige kanaal naar een minder gevoelig deel van het evenwichtsorgaan.

Bij een deel van de patiënten echter blijft de nystagmus achterwege tijdens de provocatie. Heeft het in zo’n geval dan toch zin om de draaiduizeligheid te behandelen met de Epleymanoeuvre? Dat vroegen de onderzoekers in deze gerandomiseerde studie zich af.

Methode

Vijftig patiënten van 65 jaar en ouder deden mee aan deze studie naar het effect van de Epleymanoeuvre op de kwaliteit van leven van ouderen met duizeligheidsklachten en/of draaiduizeligheid. De deelnemers hadden allen last van duizeligheid of draaiduizeligheid, uitgelokt door de stand van het hoofd. De aanvallen duurden minder dan een minuut. De Dix-Hallpiketest, om de diagnose BPPD te kunnen stellen, wekte geen nystagmus op.

De onderzoekers verdeelden de ouderen in twee gelijke groepen. De 25 deelnemers in de ene groep werden behandeld met de Epleymanoeuvre, naar beide kanten uitgevoerd. Bij de patiënten in de controlegroep werd de Epleymanoeuvre niet uitgevoerd en ook geen andere repositiemanoeuvre.

Op dag één van het onderzoek moesten alle deelnemers op een visueel analoge schaal (VAS) aangeven wat voor cijfer zij hun kwaliteit van leven gaven. Variërend van 0 (heel goed, kan niet beter) tot 10 (heel slecht, kan niet slechter). Daarnaast kregen ze de Dizziness Handicap Inventory (DHI) voorgelegd om aan te geven welke problemen of moeilijkheden zij ervaarden door de duizeligheidklachten. De DHI is een veelgebruikte gevalideerde schaal om de mate van invaliditeit van patiënten met draaiduizeligheid te beoordelen. Deze bestaat uit 25 vragen naar fysieke, emotionele en functionele uitkomsten. De totale score van de DHI kan variëren tussen 0 (geen beperkingen) en 100 (ernstige invaliditeit). Na tien dagen vroegen de onderzoekers aan de deelnemers om opnieuw de VAS en de DHI in te vullen.

Resultaten

Aan het begin van de studie waren de VAS en de DHI-scores niet statistisch significant verschillend tussen de twee groepen. De deelnemers die de Epleymanoeuvre hadden ondergaan, gaven tien dagen na de behandeling hun kwaliteit van leven een statistisch significant hoger cijfer dan op dag 1. Ook op het fysieke, emotionele en functionele vlak, gemeten met de DHI, waren ze statistisch significant vooruit gegaan. In de controlegroep waren er geen verbeteringen tussen het eerste en het tweede bezoek. Noch op de VAS, noch op de DHI. Daarnaast scoorden de patiënten die de Epleymanoeuvre ondergingen na tien dagen significant beter op de VAS en de DHI-scores in vergelijking met de controlegroep.

Discussie en conclusie

Als de Dix-Hallpikemanoeuvre geen nystagmus opwekt, en dus negatief is, is het toch zinvol om draaiduizeligheid te behandelen met de Epleymanoeuvre.

Duizeligheid, draaiduizeligheid en onbalans komen vaak voor bij ouderen. Volgens de Nederlandse Richtlijn Duizeligheid bij Ouderen, zijn duizeligheidsklachten voor mensen boven de 75 zelfs de meest voorkomende reden om naar de huisarts te gaan. Aanvallen van BPPD gaan over het algemeen binnen vier weken vanzelf over. Maar rustig afwachten tot het over is, is bij ouderen niet wenselijk. Duizeligheidsklachten kunnen ertoe leiden dat mensen minder mobiel en beperkt worden in hun dagelijkse activiteiten. Met als gevolg dat ze in een vicieuze cirkel raken met vallen en botbreuken. BPPD is goed te behandelen door de fysiotherapeut. De Dix-Hallpikemanoeuvre kan de duur van de klachten aanzienlijk beperken.

Bron: Uzdan Uz, U., Uz, D., Akdal, G., Çelik, O., (2019). Efficacy of Epley Maneuver on Quality of Life of Elderly Patients with Subjective BPPV. J Int Adv Otol; 15(3): 420-4

Foto bij artikel door pathdoc / Stutterstock