Een werkzaam oefenprogramma voor ankyloserende spondylitis bestaande uit rekken, aërobe stepoefeningen en pulmonaire oefeningen

Ankylosing spondylitis (AS) is een typisch voorbeeld van een seronegatieve spondylarthropathie met ontstekingen. Vooral de wervelkolom maar ook de perifere gewichten raken aangedaan. Al vroeg in de beginfase van de ziekte geeft dit pijn en mobiliteitsbeperkingen. Bijkomend gevolg is ook een verminderde inspanningstolerantie omdat de stijfheid in de costovertebrale en sternovertebrale gewichten meer inspanning vragen van de inspiratie musculatuur tijdens bewegen waardoor deze musculatuur eerder vermoeid raakt en zo de zuurstof-opname afneemt. ADL worden op deze wijze negatief beïnvloed. Onderzoek toont aan dat oefentherapie net zo essentieel is bij AS als medicatie. Vaak richt men zich dan op één aspect van oefentherapie. Bij het huidige onderzoek kijkt men naar het effect van een multimodaal programma bestaande uit aerobics, stretching en longoefentherapie.

Methode
Aan dit onderzoek doen 30 patiënten met AS mee, verwezen door hun huisarts. Ze hadden stadium I (alle gewoonlijke activiteiten kunnen uitvoeren zonder beperkingen) of stadium II (alle dagelijkse activiteiten nog kunnen uitvoeren ondanks beperkingen) (zie Steinbrocker Function Criteria). De overgrote meerderheid had stadium I. De twee groepen werden at random verdeelt in een oefengroep (n=15) of controle wachtgroep (n=15). Een arts onderzocht de patiënten om de maand fysiek n.l., pulmonair, fysieke inspanningscapaciteit, en gewrichtsmotiliteit. Alle patiënt hadden NSAID’s en sulfasalazine als medicatie. Het oefenprogramma bestond uit 3 sessies per week van 50 minuten, 3 maanden lang.

De opbouw van des sessies:

• Warming-up: 10 minuten stepoefeningen en 5 minuten rekken.
• Aërobe oefeningen: 20 minuten intensieve stepoefeningen met intensiteit op een niveau berekend met de Karvonen formule, elke beweging 10 maal herhaald.
• Cool-down met 10 minuten pulmonaire oefeningen en 5 minuten rekken.

Aërobe stepoefeningen
De persoonlijke doelstelling werd met Karvonen berekend (voor een formule zie; http://www.zitvlees.nl/index.php?id=2050 Om cardiale complicaties te voorkomen werd in de ondergrens getraind (50-60%). Met een metronoom werd het tempo bepaald van de stepoefeningen. Er waren 8 step oefeningen, elk beweging werd 10 maal herhaalt: March, Tap-up tap-down, V step, Step touch, Turn step, Grapevine, Grapevine with knee up, Grapevine with leg curl.

Rekoefeningen
De proefpersonen voerden tijdens de warming-up en de cooling-down 14 rekoefeningen uit (voor foto’s zie originele artikel) http://www.ptjournal.org/PTJournal/Jul2006/ad0070600936p.pdf

Pulmonaire oefeningen
Om de expansie van de borstkas te vergroten werden vier typen adembewegingen uitgevoerd (de auteur beschrijft ze onduidelijk). Weerstand wordt tegen inspiratie gegeven doordat de proefpersoon met zijn handen op de borstkas drukt en stevig ademhaalt.

Resultaten
Bij aanvang (baseline) waren er geen statistisch significante verschillen tussen de twee groepen op de demografische variabelen en uitkomstmaten. Na drie maanden zijn er duidelijk significante verbetering in de oefengroep ten opzichte van de wachtgroep: Op de klinische metingen is er significant meer vooruitgang in mobiliteit op de borstkas expansie, kin-borst afstand, occiput-muur afstand, en op de gemodificeerde Schober test. Op de vinger-vloer afstand was er geen verschil te zien tussen de wachtgroepen en de oefengroep. Op de inclinometrische maten vond men geen overtuigende vooruitgang in mobiliteit, behoudens een verbetering ter hoogte van cervicothoracale flexie. Op een fietsergometer werd de maximale zuurstofopname geschat. Ook de vitale capaciteit werd opgemeten. Beide maten verbeterde significant in de oefengroep ten opzichte van de controle groep.