Chronische stress vermindert bindweefsel herstel via het immuunsysteem

Mensen onder stress hebben een verminderde eerste inflammatoire respons op verwonding, met een verlaagd pro-inflammatoire cytokinen en neutrofiel transcriptoom niveau. Terwijl men in een latere fase van het herstelproces juist een verlengde ontstekingsreactie heeft. Er is nog geen studie die gekeken heeft hoe stress de cellen in de huid beïnvloedt voordat er een verwonding is. De cellen van langerhans in de huid en de dermale macrofagen initiëren bij verwonding de ontstekingsrespons door leukocyten, neutrofielen en monocyten te rekruteren. Stress tast zowel de aangeboren als de verworven immuniteit van de huid aan. De onderzoekers willen weten of (a) de karakteristieken van de immuuncellen (aantal en activiteit) in de huid verschilt tussen individuen met hoge versus lage stress en (b) of deze verschillen de daaropvolgende snelheid in wondgenezing beïnvloedt.

Methode

De onderzoekers analyseerden daarvoor de data van proefpersonen uit een aantal eerdere onderzoeken naar wondherstel. Het betrof onderzoek waar zowel de stress gemeten was, het immuun functioneren in de huid, en de snelheid van wondgenezing (na een gestandaardiseerde verwonding).

Resultaten

De onderzoekers vinden in hun eerste studie dat proefpersonen die hoog scoorden op stress minder macrofagen in de huid hadden dan proefpersonen die laag scoorden. Er was een trend dat ook het aantal lymfocyten  in de huid verlaagd waren. Voor de cellen van langerhans vond men geen verschil. De onderzoekers vonden echter geen verschil in de snelheid van wond herstel tussen de hoge en lage stress groep en ook de verschillen in immuuncellen aantallen beïnvloede het herstel niet. In hun tweede studie zagen ze dat de immuun activiteit (HLA) in de ‘lage stress /snelle genezing’ groep hoger was dan in de ‘hoge stress / trage genezing’ groep. Bovendien was er een trend voor meer cellen van langerhans in de ‘lage stress / snelle genezing’ groep. De snellere genezing was geassocieerd met deze verhoogde immuun activiteit en grotere aantallen van cellen van langerhans.

Opmerkingen samenvatter

Dat stress wond genezing vertraagt was al bekend. (zie: Het negatieve effect van stress op wondherstel blijkt matig tot sterk te zijn). Dit is een erg relevant gegeven voor fysiotherapeuten omdat die vaak te maken hebben met patiënten met bindweefsel letsel. Hoewel niet geheel consistent toont het huidige onderzoek aanwijzingen dat de stress de immuun toestand van het bindweefsel (in dit geval de huid) negatief beïnvloedt. In deze studies betrof het de toestand voordat er een verwonding plaatsvind. Vervolgens zijn er aanwijzingen dat het immuun functioneren voorafgaande aan de verwonding voorspellend is voor het wond herstel.
Mensen die klachtenvrij zijn maar chronische stress hebben, lopen rond met een vorm van verminderd immuun functioneren.  Dat zorgt ervoor dat als er onverhoopt een letsel optreedt het vermogen tot herstel verminderd is. De ene patiënt is de ander niet. Vraag daarom als fysiotherapeut altijd naar signalen van chronische stress om een algemene indruk te krijgen van het herstel vermogen van de patiënt.