Vertellen patiënten graag over zichzelf omdat dit de beloningscentra in de hersenen activeert?

In het dagelijks leven gaat 30-40% van onze gesprekken over onze persoonlijke ervaringen of persoonlijke relaties. Binnen sociale media’s, zoals Twitter, loopt dat op tot 80%. Het lijkt erop dat we een intrinsieke behoefte hebben om over onze persoonlijke ervaringen te vertellen. Informatie over jezelf onthullen noemt men selfdisclosure. Als dat zo is, zo stellen de auteurs, dan moet selfdisclosure intrinsiek belonen zijn. De laatste 20 jaar heeft onderzoek aangetoond dat het mesolimbische dopamine systeem, met daarbinnen de nucleus accumbens (NAcc) en het ventrale tegmentum (VT), sterk reageren tijdens het anticiperen of het verkrijgen van primaire beloningen (bijvoorbeeld voedsel) en secundaire beloningen (bijvoorbeeld geld).

In de onderzoeken die de auteurs uitvoerden werden beelden van de hersenen in een fMRI scanner gemaakt terwijl de proefpersoon afwisselend vertelde over (a) zijn/haar eigen ideeën of opvattingen of (b) speculeerde over de ideeën of opvattingen van een ander persoon. De auteurs probeerden ook de subjectieve waarde te bepalen van ’iets over jezelf kunnen vertellen’ of ‘iets over een ander vertellen’. Ze deden dat door een ingenieuze onderzoeksopzet. De deelnemers konden telkens kiezen tussen twee opties iets over je zelf vertellen of over een ander. De geldwaarde in dollarcent die ze daarbij konden krijgen werd systematisch gevarieerd over de twee opties. Op deze wijze kon bepaald worden wat de deelnemer er voor over had om over zichzelf te mogen praten.

Resultaten
Uit het eerste onderzoek van de auteurs bleek inderdaad dat weergeven van de eigen opinies of karaktereigenschappen sterker de NAcc (beiderzijds) en de VT activeert dan het inschatten van de opinie of karaktereigenschappen van iemand anders.
In de tweede studie werd bepaald hoeveel geld (beloning) de deelnemers bereid zijn te laten schieten om een vraag over zichzelf, iemand anders, of over een kennisfeit te beantwoorden. De vragen werden in de volgende drie clusters aangeboden: zelf- ander, ander-kennisfeit, zelf-kennisfeit. Elke keer dat een set van twee vragen werd aangeboden moest de deelnemer kiezen welke vraag hij/zij wilden beantwoorden en dit was dan gekoppeld aan het verkrijgen van een bepaald geldbedrag. Deze geldbedragen werden systematisch gevarieerd boven de vragen. Het is dan veelbetekenend als iemand de voorkeur heeft een vraag over zichzelf te beantwoorden met een waarde van twee cent boven het beantwoorden van de vraag over een ander met een waarde van vier cent. Op deze wijze werden 195 vragen sets geconstrueerd met verschillende vragen en verschillende waarden. Voor elk van de drie sets werd bepaald bij welke geldwaarde verhouding er even vaak voor de ene als voor de andere vraag werd gekozen.
Uit de analyse bleek dat mensen inderdaad de vragen over zichzelf meer waard vinden dan vragen over iemand anders of over kennisfeiten. Om te kijken of niet zozeer het denken over zichzelf maar het delen van de kennis belonend is, deden de auteurs een derde onderzoek. Onder een fMRI werd gekeken wat het effect was binnen het mesolimbische systeem van het aangeven van eigen opinie (a) aan iemand anders (vriend of bekende) of (b) deze privé houden. Wederom werd zowel naar de eigen mening gevraagd als naar het inschatten van de mening van iemand anders. Ook nu bleek dat bij eigen mening aangeven de NAcc en VT meer geactiveerd waren. Bovendien bleek dat bij het delen van de eigen mening met iemand anders deze regionen meer geactiveerd waren dan bij het privaat houden van de eigen mening.
Deze twee dimensies interacteren qua neurogene activatie niet met elkaar. Dat betekent dat zowel iets over jezelf onthullen belonend is via het mesolimbische systeem, als je mening openbaar delen, maar dat dit twee onafhankelijke bronnen van motivatie zijn. Bovendien werd de beloningswaarde (in dollercent) weer bepaald. Ook nu bleek dat je eigen opinie weergeven meer belonend is dan de mening van een ander inschatten, en dat als dit publiekelijk gebeurd extra veel waard is. Dus over jezelf nadenken vindt men relatief veel waard, maar iets over jezelf tegen een ander vertellen vindt men extra veel waard.

Opmerking samenvatter
Elke fysiotherapeut zal de resultaten van het onderzoek ongetwijfeld herkennen in de praktijk. Patiënten praten graag en veel over persoonlijke meningen en ervaringen. Ze vinden dit veel waard. Dit onderzoek maakt duidelijk dat dit ook een biologische basis heeft. Als patiënten over zichzelf praten worden op dat moment de beloningscentra in de hersenen actief en dat is een prettig gevoel. Zelf onthulling is in het algemeen niet verkeerd. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat selfdisclosure helend kan zijn:

• Het bevorderen van emotionele onthullingen heeft licht positieve effecten op ziektematen bij reumapatiënten.
• Luisteren naar emotionele onthulling van de patiënten bevordert wondherstel.

Het kan ook gunstig zijn als de fysiotherapeut, met mate, iets over zichzelf onthult:

• Dat de fysiotherapeut iets over zichzelf aan de patiënt vertelt is gunstig, maar er zijn grenzen.

Het ‘zelf’ sluipt dus altijd de behandelkamer binnen, en dat is vaak maar goed ook.