Fysiotherapeuten kunnen patiënten met knie artrose naast fysieke training ook pijncoping aanleren

De auteurs schrijven dat fysiotherapie in de vorm van oefentherapie positieve effecten heeft op pijn en functioneren bij patiënten met artrose van de knie. Relevante psychologische factoren zoals de eigen effectiviteitsverwachting (‘ik kan het’) en pijn copingvaardigheden worden daarmee niet aangepakt. Psychologische factoren zijn echter wel van invloed op de pijn en het functioneren van de patiënt met knie artrose.
Het trainen  van pijn copingvaardigheden is een effectieve en veel gebuikte cognitief gedragsmatige interventievorm bij ernstige chronische gewrichtspijn. Op dit moment wordt deze vaardigheidstraining vooral binnen een psychologische setting aangeboden, wat weer als nadeel heeft dat de fysieke beperkingen niet aangepakt worden.
Tegenwoordig is de belangstelling toegenomen om de fysieke en psychologische componenten te verenigen en dit uit te laten voeren door fysiotherapeuten. Er is echter nog geen onderzoek naar het effect van oefentherapie in combinatie met pijn copingvaardigheden training binnen de fysiotherapie bij artrose van de knie.

Methode
In dit onderzoek werden 20 patiënten random verdeeld over twee behandelvormen: a) oefentherapie (wandelen en krachttraining) met pijn copingvaardigheden training of b) oefentherapie met non-directieve counseling.
De volgende metingen werden afgenomen op baseline en follow-up:

• Pijn: numeric rating scale (NRS)
• Pijn en functioneren: Western Ontario and McMaster Universities (WOMAC) Osteoarthritis Index, en de  Arthritis Impact Measurement Scales (AIMS2).
• Fysiek functioneren: steptest en 6 minuten wandeltest.
• Eigen effectiviteitsverwachting: Arthritis Self-Efficacy Scale (ASES).
• Pijncoping: Coping Strategies Questionnaire (CSQ)
• Kracht: Isometric quadriceps and hamstrings muscle strength.
• Vooruitgang: overall perceived change: 5-puntsschaal.

Beide groepen kregen 10 sessies fysiotherapie van één uur. De behandeling werd één op één gegeven. Zes fysiotherapeuten werden getraind in het toepassen van de  behandelvormen. Twee daarvan gaven de pijn copingvaardigheden en waren daar specifiek voor getraind.
De pijn copingvaardigheden training werd in 10 modulen aangeboden en omvatte gangbare elementen zoals:

• Educatie over de gate controle theory en het nut van pijncoping.
• Progressieve spierrelaxatie.
• Activiteiten-rust cyclus.
• Plezierige activiteiten plannen.
• Problem solving.
• Identificeren en uitdagen van negatieve  gedachten.
• Ontwikkelen van behulpzame pijncoping gedachten.
• Plezierige verbeelding.
• Terug tellen…
• Auditieve afleiding.
• Manieren vinden om deze nieuwe vaardigheden toe te passen in dagelijks leven.

In de controle groep werd naast de fysieke training als aanvulling niet-directieve communicatie gehanteerd. Deze bestond uit het tonen van algemene belangstelling voor de patiënt en de uitvoering van de oefeningen, maar zonder pijncoping adviezen.

Resultaten
De pijn copingvaardigheden verbeterde alleen in de pijn copingvaardigheden groep, maar bereikt geen significant verschil tussen de groepen. De pijn (NRS) en de eigeneffectiviteit rond pijn en fysiek  functioneren (WOMAC-pijn en fysiek functioneren subschaal en AIMS arthritis impact) nam in beide groepen toe zonder verschil tussen de groepen. En ook de step test neemt significant toe in beide groepen zonder significante verschillen tussen de groepen.

Opmerking samenvatter
Dit onderzoek laat zien dat fysiotherapeuten instaat zijn pijn copingvaardigheden training te geven in combinatie met oefentherapie. Patiënten accepteren het. Er treedt dan een significante verbetering op in pijn copingvaardigheden bij de patiënt. Dat deze vooruitgang niet significant is ten opzichte van  de controle groep zou volgens de auteurs kunnen liggen aan de kleine onderzoekgroepen (10 per groep). Om het aanwezige verschil significant te laten zijn zouden 63 deelnemers per groep nodig zijn. Al met al een interessant onderzoek dat herhaald kan worden met een grotere onderzoeksgroep.