Intenties verbeelden en fantaseren over toekomstig sporten motiveert

Het blijft lastig mensen aan het bewegen te krijgen. Uit de literatuur blijkt de beste voorspeler voor sportief bewegen het getoonde gedrag in het verleden te zijn. De verbaal gerapporteerde intentie om te gaan sporten heeft ook enige maar zwakke voorspellende waarde.
Een interventie strategie die veel belovend is is implementation intentions. Daarbij verbeeldt iemand bewust en concreet zijn intentie om sportief te gaan bewegen. Bijvoorbeeld: verbeelden dat men drie keer per week op de terugweg na het werk gaat trainen in een specifieke de sportschool. Dit moet heel concreet verbeeld worden: wat, waar en wanneer. Op deze wijze wordt cognitief het voorgenomen gedrag gekoppeld aan omgevingscues. Onderzoek toont dat proefpersonen die implementation intentions toepassen vaak heel precies qua tijd en locatie het gewenste gedrag vertonen. In die zin is het gewenste gedrag heel specifiek gekoppeld aan omgevingscues. Dit blijkt echter beter te werken bij eenvoudig gedrag (pilletje nemen), dan bij complex gedrag (dieet houden of regelmatig sporten). Mogelijk steunt implementation intentions te sterk op bewuste cognitieve processen en moet dit aangevuld worden met meer onbewuste processen.
Een interventie die meer prebewust van aard is is geleide fantasie (GI). Geleide fantasie wordt al veel binnen de sportwereld gebruikt en kan de fysieke uitvoering, het arousal niveau en het zelfvertrouwen verbeteren. Maar er is nog maar beperkt bewijs voor effect van GI als motivatie instrument voor meer sportief bewegen. Munroe-Chandler, e.a. (2005) suggereert dat efficacy verwachtingen, uitkomst verwachtingen, en uitkomstwaarde in de verbeelding opgenomen moeten worden. Dit sluit aan bij de sociaal cognitieve theorie (SCT) van Bandura. Geleide fantasie zou meer gebruik maken van onbewuste processen door de hypnosuggestieve aard van de interventie.
De auteurs doen een onderzoek naar het effect van implementation intentions en geleide fantasie op motivatie en selfefficacy ten aanzien van sporten.

Methode

Vijftig studenten werden met de research randomizer random verdeeld over één van de vier condities: geleide fantasie, implementation intentions, relaxatie, en controle. De gemiddelde leeftijd was 29 jaar. Bij aanvang van de studie kregen alle deelnemers de instructie ‘probeer gedurende de komende twee weken te sporten‘ en ze moesten dit in een logboek bijhouden. De vorm van sportief bewegen werd vrijgelaten. De geleide fantasie groep en de relaxatie groep kregen een cd opname van 5 minuten mee waar ze dagelijks naar moesten luisteren. De implementation intention groep ontving bij hun wekelijkse logboek de opdracht op te schrijven waar, wanneer en wat ze die week voornamen te gaan doen. Het script van de geleide fantasie bestond uit 790 woorden gericht op visualiseren gericht op versterken van intrinsieke motivatie en aanmoedigen tot actie (‘Maak een vastberaden vuist met je sterkste hand … houd deze vuist vast en voel je krachtig…’) en visualisaties van toekomstige zelf om de intrinsieke motivatie te versterken (‘Verbeeld jezelf twee weken vanaf nu, dat je meer actief bent geworden … merk hoe goed je je voelt, hoe je er beter uitziet, meer zelfverzekerd en meer in controle …’).

Metingen

• Sport selfefficacy: Exercise self-efficacy scale gemaakt naar richtlijnen van Bandura (Bandura, 1997). 18 items.
• Motivatie ten aanzien van sportief bewegen: Motives for physical activities measure – revised (MPAM-R, Ryan e.a., 1997). bevat 5 subschalen.
• Verbeeldingsvermogen: imagery ability questionnaire (Kwekkeboom, 2000) 32 items.
• Niveau van sportief bewegen: (a) Leisure time-exercise quenstionnaire (Godin, e.a. 1997). Deze werd gebruik om de baseline vast te stellen. (b) dagelijkse aantekeningen in een logboek om het actuele sportieve bewegen vast te leggen.

Resultaten

Op selfefficacy en motivatie zaten er in baseline meting significante verschillen tussen de groepen. Daarom namen de auteurs de baseline metingen mee als covariant in de analyse.
De deelnemers in de geleide fantasie groep bleken het meeste te sporten in de twee weken tijdens het experiment, daarna de implementation intentions, gevolgd door relaxatie en als laatste de controle groep. Post hoc tests toonde dat zowel de geleide fantasie als de implementation intention groep significant meer sport dan de controle groep. Er was geen significant verschil tussen de andere vergelijkingen: relaxatie versus controle, relaxatie versus geleide fantasie, en geleide fantasie versus implementation intentions.

Opmerking samenvatter

Dit onderzoek toont dat expliciet verbeelden van het voornemen te gaan sporten (wat, waar, wanneer: = implementation intentions) en het inzetten van verbeelding (van toekomstige zelf als sporter met alle positieve en motivationele elementen van dien: = geleide fantasie) het daadwerkelijk uitvoeren van sportief bewegen bevordert. Fysiotherapeuten die alleen van verbale overreding gebruik maken laten dus twee motivationele interventies onbenut die meer ‘visueel’ van aard zijn. Eerder benadrukten we al dat verbeelding als interventie meer ingezet kan worden binnen de fysiotherapie. Ook bepaalde facetten van NLP zoals doeltoestand verbeelden, future pace en alligment of goals sluiten hier mooi op aan.