Ernstige reuma patiënten reageren het beste op bewegingscoaching

Een eerdere studie van de auteurs toonde al aan dat het coachen van reuma patiënten richting meer fysieke activiteiten (minimaal 30 minuten per dag matige inspanningen) gunstige effecten heeft op de gerapporteerde gezondheid. Wat niet duidelijk werd was wat de karakteristieken waren van diegene die het meest van de coaching profiteerden. De auteurs willen dit nader onderzoeken door naar patronen binnen een set van vijf variabelen in de baseline te kijken. Clusteranalyse is daarbij de geëigende methode om op basis van patronen subgroepen te onderscheiden.

Methode
De data van de bovengenoemde studie werd als uitgangspunt genomen. Het betrof een prospectieve RCT met een groep recent gediagnosticeerde patiënten met reumatische arthritis. De data werden direct bij aanvang en direct na één jaar coaching geanalyseerd. In aanvang bestond de groep uit 228 deelnemers van boven de 18 jaar, verzameld vanuit 10 reumaklinieken. De deelnemers werden random verdeeld over een interventie groep en een controle groep. Beide groepen mochten gangbare fysiotherapie  volgen en mochten deelnemen aan georganiseerde gym van maximaal 2x per week.
De interventie groep werd één jaar lang gecoached door een fysiotherapeut richting meer bewegen (minimaal 30 minuten matige inspanningen op de meeste dagen van de week). Thema’s tijdens het coachen waren:

• Voordelen van fysieke inspanning,
• Discussie over belemmerende opvattingen,
• Kansen en mogelijkheden tot bewegen,
• Waargenomen obstakels,
• Probleem oplossende strategieën,
• Concrete doelen stellen.

Aan het begin van de interventie was er één of twee maal face-to-face overleg over de inhoud van de interventie. Daarna was er elke maand telefonisch overleg. De lichaamsfuncties werden om de drie maanden getest.

Metingen
Clustervariabelen:

• Ziekte activiteit: Disease Activity Score (DAS28: Prevoo, e.a., 1995),
• Pijn: VAS,
• Spierfunctie onderste extremiteit: Timed Stands test (TST: Csuka, e.a., 1985),
• Beperkingen in activiteiten: Stanford health Assessment FunctionalDisabilityIndex (HAQ: Ekdahl, e.a., 1988),
• Fysieke activiteiten: logbook,

Criterium variabelen:

• Perceptie van algemene gezondheid: VAS,
• Uitkomst verwachting: 1 vraag-10 puntsschaal,
• Eigeneffectiviteit verwachting: 1 vraag-10 puntsschaal.

Uitkomstvariabelen:

• Gezondheidstatus: EuroQol-5D. Alleen het VAS deel werd gebruikt, Brooks, e.a., 1996,

Resultaten
Uiteindelijk waren de data van 146 deelnemers bruikbaar. Clusteranalyse toonde 8 verschillende groepen van patronen in de vijf clustervariabelen. Elke deelnemer kon aan één groep worden toebedeeld.
De clusters konden gelabeld worden als meer aangetast of minder aangetast door de reuma dan het gemiddelde. Een cluster werd als meer aangetast gelabeld als er op 3 tot 5 clustervariabelen slechter gescoord werd dan het gemiddelde. Een cluster werd als minder aangetast gelabeld als er op 0-2 variabelen slechter gescoord werd dan het gemiddelde.
Coaching effect: binnen de interventie groep gingen de deelnemers in de meer aangetaste clusters significant meer vooruit in gezondheidsstatus (uitkomstvariabele) dan de deelnemers in de minder aangetaste clusters. In de meer aangetaste clusters gingen de deelnemers in de interventie groep meer vooruit op gezondheidsstatus dan in de controle groep.
De auteurs concluderen dat op basis van de vijf variabelen gemeten tijdens baseline men kan bepalen of een deelnemer baat zal hebben bij coaching. Vuistregel is dan dat ze op 3-5 van deze variabelen slechter moeten scoren dan gemiddeld.

Opmerking samenvatter
Dit onderzoek is om drie redenen interessant. Ten eerste is de inhoud van de coaching qua thema’s door iedere fysiotherapeut uit te voeren. Ten tweede maakt men gebruik van telefonische consulten. Dit is relatief nieuw binnen de Nederlandse fysiotherapie maar lijkt werkzaam te zijn. Ten derde blijkt dat vooral pas gediagnosticeerde reumapatiënten die relatief slecht scoren op drie van de vijf variabelen (ziekte activiteit, pijn, spierfunctie onderste extremiteit, beperkingen in activiteiten, fysieke activiteiten) de meeste baat hebben bij coaching. Het argument van de patiënt ‘ik heb het te erg’ is dan juist een reden tot hoop op een goede uitkomst door coaching.