Actieve relaxatie heeft bij zwangere vrouwen meer positieve effecten dan achterover in een stoel uitrusten

De auteurs beschrijven de nadelige effecten van prenatale stress bij de moeder op het kind en geboorte. De nadelige effecten die in de literatuur beschreven worden betreffen:

• Verhoogt risico op vroeg geboorte,
• Verminderde foetale groei,
• Laag geboorte gewicht,
• Verhoogde arteriële bloeddruk,
• Verminderde uteriene doorbloeding,
• Verhoogd risico op pre-eclampsia,
• Foetale fysiologische reacties tijdens de stress van de moeder,
• Toegenomen HPA-as en SAM-as activiteit bij moeder.

Hoe deze veranderde fysiologische processen de zwangerschap nadelig beïnvloeden is nog niet precies bekend.
Er zijn een aantal onderzoeken die aantonen dat relaxatietraining de bovenbeschreven nadelen kan beïnvloeden, maar methodologische tekortkomingen maken nader onderzoek noodzakelijk. De auteurs van dit artikel doen een vergelijkend effectonderzoek naar twee actieve ontspanningsmethoden (progressieve relaxatie en geleide fantasie) versus een controle groep bestaande uit passieve relaxatie.

Methode

Aan dit onderzoek deden 39 zwangere vrouwen mee (gemiddelde leeftijd 33 jr; gemiddelde zwangerschapsweek 33). De vrouwen werden random aan één van de drie condities toegewezen. De ontspanningssessie bestond uit één sessie van 10 minuten (via koptelefoon aangeboden):

• Progressieve relaxatie van Jacobson,
• Geleide fantasie; een veilige plek fantaseren en daarbij in verbeelding iemand meenemen waar men zich op zijn gemak en prettig bij voelt,
• Passieve relaxatie: in een stoel zitten, half achterover geleund.

Meetwaarden bij moeder:

• Cortisol
• ACTH
• Noradrenaline
• Adrenaline
• Bloeddruk
• Hartfrequentie
• Ervaren relaxatie niveau op een VAS
• Angst niveau (Spielberger State-Trait Anxiety Inventory-State Scale (STAI-S): Spielberger, e.a., 1983).

Deze waarden werden direct voorafgaande en direct na de relaxatie gemeten, en op 10 minuten en 20 minuten post-relaxatie.

Resultaat

De ervaren relaxatie neemt pre-post significant meer toe in de geleide fantasie groep dan in de progressieve relaxatie groep of de passieve relaxatie groep.De hartfrequentie neemt significant meer af in de geleide fantasie en de progressie relaxatie groep ten opzichte van de passieve relaxatie groep.In alle groepen nemen de cortisol, ACHT en noradrenaline niveaus af, tussen de groepen is er echter geen onderling verschil.Ook op angsttoestand ontstaat er geen verschil tussen de drie groepen. In alle drie de groepen neemt die in gelijke mate af.

Conclusie
Geleide fantasie heeft van de drie vormen het grootse effect op de ervaren relaxatie. Geleide fantasie en progressieve relaxatie op hartfrequentie. Hoewel de drie methoden de endocriene maten en het angstniveau beïnvloeden is er onderling geen verschil in effectiviteit.

Opmerking samenvatter

Een actieve relaxatie sessie heeft een aantal voordelen bij zwangere vrouwen ten opzichte van gewoon achterover in een stoel uitrusten. Verbeelding inzetten blijkt daarbij een extra gunstig effect te hebben op de ervaren relaxatie.