Angstige verbeelding veroorzaakt hyperventilatie en benauwdheid bij patiënten met medisch onverklaarde benauwdheid

Medisch onverklaarde benauwdheid komt bij 5%-15% van de patiënten in de eerste lijn voor. Naast de benauwdheidgevoelens worden vaak ook symptomen van hyperventilatie genoemd zoals duizeligheid en paresthesieën.

Een belangrijke functie van de ademregulatie is het feed-forward mechanisme. Door dit mechanisme neemt de ventilatie al toe als we ons verbeelden te gaan sporten.
De auteurs van dit artikel onderzochten of het verbeelden van angstige situaties hyperventilatie en benauwdheid kon uitlokken bij patiënten met medisch onverklaarde benauwdheid.

Methode

Het onderzoek vond plaats in een ziekenhuis in China. Aan dit onderzoek deden 40 patiënten met medisch onverklaarde benauwdheid mee. Bovendien deden 40 gezonde vrijwilligers zonder benauwdheidsklachten mee als controlegroep. De controlegroep was gematched qua leeftijd en geslacht met de experimentele groep.

Via een hoofdtelefoon werden met tussenpozen vier verbeeldingsscripts aangeboden die de proefpersoon zo levendig mogelijk moest verbeelden. Het angstscenario bestond uit angstige verbeelding rond een lift. Een tweede angstscenario bestond uit het verbeelden dat men geen medicatie meer had (dit laatste bleek voor Chinese patiënten relatief beangstigend te zijn). Ter controle was er ook prettige verbeelding toegevoegd (natuur) en een deprimerende verbeelding.

Metingen tijdens de verbeelding

• De end-tidel CO2 niveau en de ademfrequentie werden om de 15 seconden opgenomen.
• Symptomen: na elke verbeeldingsscene werd een checklist afgenomen met vijf verschillende symptoomgroepen: duizeligheid, paraesthesieën, benauwdheid, angst, hartsymptomen (versnelde hartslag). Per symptoomgroep werden er meerdere sensaties uitgevraagd.

Algemene metingen

• Hyperventilatie symptomen in dagelijks leven: Nijmegen Questionnaire.
• Angst: STAI-state en STAI-trate

Resultaten

De patiëntengroep met medisch onverklaarde benauwdheidsklachten hadden hogere scores op de Nijmegen Questionnaire en meer angstgevoelens dan de gezonde controle groep.
Tijdens het verbeelden van de twee angstige scenario’s (lift en geen-medicatie) daalde het end-tidal CO2 alleen significant in de medisch onverklaarde benauwdheidgroep. Tijdens de verbeelding van de twee andere scenario’s was er weinig verandering zichtbaar in beide groepen.

De ademfrequentie neemt tijdens de angst verbeelding vooral toe in de medisch onverklaarde benauwdheidgroep (maar niet statistisch significant).
18 van de 40 patiënten reageerden met hyperventilatie (= daling in end-tidal CO2 van meer dan 5 mmHg) tegen 5 proefpersonen uit de controle groep.
De lift scene creëert meer ontregeling in bovenstaand opzicht dan het medicatiescenario.

De verbeelding van vooral de twee angstscenario’s roepen bij de patiënten duidelijk symptomen op zoals benauwdheid, angst en hartsymptomen. Ook de normale personen rapporteren dan meer symptomen, maar veel minder sterk.

Er bleken in de patiëntengroep significante correlaties te bestaan tussen de mate van end-tidal CO2 daling tijdens de lift en de medicatie scene en de sterkte van de ervaren symptomen (benauwdheid, angst en hartsymptomen). De correlaties lagen tussen de r=-0.39 en de -.51.

Conclusie

Angstige verbeelding kan bij patiënten met medisch onverklaarde benauwdheid diverse symptomen oproepen, waaronder benauwdheid, angst en hartkloppingen. Deze symptomen correleren met een daling in end-tidal CO2.