Conventionele therapeutische oefeningen zijn vaak te licht voor spierversterking rond de knie

Na letsel aan de knie ontstaat er spieratrofie en krachtsverlies en een gebrekkige centrale activatie van de quadriceps. Deze kan lang blijven bestaan en aanleiding zijn voor chronische instabiliteit van de knie. Bovendien is herstel van de maximale spierkracht van de quadriceps na operatie van de voorste kruisband gecorreleerd met gunstig functioneren van de knie in ADL. Hoewel duidelijk is dat zware weerstandsoefeningen een sterke neuromusculaire activatie geven met hypertrofie en krachtstoename wordt er binnen de fysiotherapie nog vaak licht oefeningen gegeven zoals, ‘functioneel oefenen’, statische contracties of oefening met eigen gewicht. Vergelijkend onderzoek is echter nog weinig uitgevoerd.

Om de intensiteit van een oefeningen te bepalen gebruikt men in onderzoek een genormaliseerd EMG. Dat wil zeggen dat de gevonden EMG activatie uitgedrukt wordt in een percentage van de maximale EMG activatie. Dit maak de EMG meting meer betrouwbaar. Een genormaliseerd EMG verwijst naar het niveau van neuromusculaire activatie. Om met training een spierkrachttoename te verkrijgen moet een oefening minimaal 40-60% neuromusculaire activatie geven. De auteurs verwachten dat een aantal gangbare conventionele quadriceps oefeningen deze drempel niet halen in tegenstelling tot zware weerstandoefeningen.

Methode

Aan dit onderzoek doen 13 jonge mannen mee zonder eerder knieletsel. Ze deden niet aan krachttraining. Er werden vier conventionele en vier zware weerstandsoefeningen onderzocht.

De vier conventionele oefeningen:

  • Quadriceps muscle settings: een maximale statische contractie geven van de gesterkte knie (veel gebruikt in eerste fase van revalidatie).
  • Manuele lateralisatie van de patella: de patiënt ligt op de rug met het been gestrekt. De fysiotherapeut duwt de patella zo sterk mogelijk naar lateraal (zonder ongemak in de knie te creëren). De proefpersoon moet daarna de quadriceps aanspannen en zo de patella weer naar mediaal trekken (dit zou de vastus medialis trainen).
  • Ritmische stabilisatie: patiënt zit met knie 60-70graden gebogen en met de voet op een bankje. De fysiotherapeut geeft ritmisch in verschillende richtingen druk tegen de knie. De patiënt moet proberen de knie op zijn plaats te houden. Dit zou de proprioceptie en stabiliteit van de knie trainen.
  • Bekken bruggetje: de patiënt ligt op zijn rug en heft de beide billen van de bank door zich met één gebogen been op te drukken. Dit zou de hamstrings en gluteus maximus versterken.
TIP:  Indicatie, effecten en trainingsvariabelen voor krachttraining

De vier zware weerstandsoefeningen:

  • Vrij gewicht squats met barbell: met stang in de nek door de knieën zakken (100 graden) en weer op.
  •  Horizontaal gezeten leg press: patiënt zit in een hoek van 45 graden en zet zich met de voet tegen weerstand af naar achteren.
  • Geïsoleerde knie extensie: in zit de knie strekken. Weerstand wordt distaal tegen het onderbeen geplaatst.
  • Geïsoleerde hamstrings curl: patiënt ligt met lichte heupflexie op zijn buik. Hij buigt zijn knieën tegen weerstand die tegen het distale deel van de onderbeen wordt gegeven.

Als weerstand werd het 10 herhalingsmaximum genomen. De EMG elektrodes werden geplaatst op de vastus medialis, vastus lateralis, rectus femoris, biceps femoris, semitendinosus en de gluteus maximus. De hoekmetingen van de knie werden digitaal gekoppeld aan het EMG. Van alle spieren werd eerst de maximale EMG waarde bepaald door het uitvoeren van een maximale contractie.

Na een warming-up werden in drie ronden de oefeningen uitgevoerd. De zware weerstandsoefeningen eerst, gevolgd door de conventionele. Tussen elke oefening was er 4 minuten pauze. Elke oefening werd 5 keer uitgevoerd. Na deze drie ronden werd de maximale EMG waarde weer bepaald door het uitvoeren van een maximale contractie. Per oefening werd het gemiddelde van de 15 contracties genomen en uitgedrukt in het percentage van de maximale EMG activatie.

Resultaten

Quadriceps: de geïsoleerde knie extensie gaf de sterkste activatie 68-74%. De leg press en squats activeren de beide vasti net iets boven de 40%, maar niet de rectus femoris. Bij de vier conventionele oefeningen ligt de activatie van de quadriceps rond de 5-17%. Hamstrings: de activatie van de hamstrings was het hoogst met de geïsoleerde hamstrings curll (67-70% activatie). Coactivatie van de hamstrings bij squat, leg press ligt tussen de 19-40%. Bekkenbruggetje tussen de 24-34%. De gluteus maximus werd het sterkt geactiveerd door de leg press (60% activatie) en de squat (55% activatie) en beperkt geactiveerd bij bekkenbruggetje (36% activatie). De rest nog minder.

TIP:  Ook de kracht van de heupflexoren neemt toe door mentale krachtraining

Discussie

De conventionele oefeningen blijven onder de drempel voor krachttraining van 40-60% van de maximale EMG-activatie. De zware weerstandoefeningen worden daarom door de auteurs aanbevolen voor krachttraining. Mogelijk zijn de conventionele oefeningen wel geschikt voor het stimuleren van de proprioceptie en bijvoorbeeld het opvoeren van krachtuithoudingsvermogen.

Een nadeel van geïsoleerde knie extensie bij voorste kruisbandletsel is dat dit deze band te veel zou belasten met een anterior gerichte schuifkracht. Recent onderzoek toont echter dat deze gangbare stelling minder robuust is geworden. Zie [K050306].

Een andere aanvechtbare stelling is het specifiek trainen van de vastus medialis versus vastus lateralis. In dit onderzoek werden geen duidelijke verschillen in activatie gevonden tussen de oefeningen. Ook niet bij de manuele lateralisatie van de patellae.

Onderzoekssuggestie

Mogelijk nadeel van deze studie is dat het gezonde personen betrof. De auteurs stellen daarom voor de studie te herhalen bij verschillende aandoeningen.

Andersen LL, Magnusson SP, Nielsen M, et al. Neuromuscular activation in conventional therapeutic exercises and heavy resistance exercises: implications for rehabilitation. Phys Ther. 2006;86:683-697.

Peter van Burken

Peter van Burken

Psycholoog / ex-fysiotherapeut. Auteur van Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut en het boek Mindfulness en Fysiotherapie. Initiator en docent Psychfysio opleidingen.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 3 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 17 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Database met 1500+ artikelen

Voorjaar 2023

Motiverende gespreksvoering en oplossingsgericht coachen

3 dagen. Start 16 mei 2025. Prijs € 495,-…

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 31 januari 2025. Prijs € 495,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 7 januari 2025. Prijs € 1695,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 11 januari 2025. Prijs € 995,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 6 februari 2025. Prijs € 1395,-…

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 12 maart 2025. Prijs € 595,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 13 maart 2025. Prijs € 1395,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 22 maart 2025. Prijs € 595,-…

Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut

5 dagen. Data volgen najaar 2025. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb