Bespreken van de verwachting beïnvloedt de uitkomst van fysiotherapie

Bij het bespreken van de verwachte resultaten van de behandeling, moet de fysiotherapeut goed opletten of hij dit in positieve, negatieve of neutrale bewoordingen doet. Het brengen van een positieve of neutrale boodschap geeft een vermindering van de pijn bij mensen met chronische nekpijn, terwijl een negatieve boodschap lijkt te leiden tot een minder goede reactie op de behandeling. Dat ontdekte een groep Spaanse en Belgische onderzoekers bij 83 mensen met chronische nekpijn.

Verschillende factoren dragen bij aan het effect van fysiotherapeutische interventies. De intensiteit van de pijn is onder meer afhankelijk van de voorgeschiedenis, de biologische en psychosociale factoren, de behandeling, het verloop van de ziekte, en placebo-effecten. Een placebo-effect dat meespeelt zijn de verwachtingen die een patiënt heeft van de behandeling. Deze verwachtingen ontstaan onder andere vanuit eerdere ervaringen en herinneringen en door wat mensen horen van familie, vrienden, media of andere bronnen. Daarom is het belangrijk dat de fysiotherapeut direct met de patiënt de verwachtingen bespreekt. Als een patiënt negatieve verwachtingen heeft, roept dit mogelijk een reactie op van stress of angst bij de behandeling, wat de uitkomst van de interventie kan beïnvloeden.

In deze studie kijken de onderzoekers in hoeverre het verbaal bespreken van de verwachtingen van de patiënt over de behandeling invloed heeft op de behandeluitkomsten. Daarnaast kijken de onderzoekers of stress gevoelens -gemeten door middel van veranderingen in de hoeveelheid cortisol in het speeksel- een relatie hebben met veranderingen in nekpijn en beperkingen.

Methode

In dit gerandomiseerde klinisch onderzoek werden de deelnemers geïncludeerd als ze tussen 18 en 65 jaar oud waren en al tenminste 3 maanden nekpijn hadden. Zij werden verdeeld in drie groepen: een groep kreeg positieve verwachtingen te horen, een groep kreeg een neutrale boodschap en een groep kreeg negatieve verwachtingen. Alle groepen werden behandeld door dezelfde fysiotherapeut. De deelnemers kregen een sessie van of cervicale manipulatie of cervicale mobilisatie of een placebo manipulatie.

De mensen in de positieve verwachtingen groep kregen te horen dat dit een heel effectieve interventie is om nekpijn te behandelen en dat de therapeut verwacht dat het de ervaren pijn vermindert. De negatieve boodschap was dat de therapeut zei dat het een ineffectieve interventie was om de nekpijn te behandelen en dat hij verwachtte dat het de pijn tijdelijk verergert. De mensen in de neutrale groep kregen te horen dat de interventie gebruikt werd om nekpijn te behandelen en dat het effect op de perceptie van de pijn onbekend is.

Bij baseline, direct naar interventie en 1 week na de interventie werden verschillende metingen gedaan.

• Nekpijn werd gemeten met de VAS-schaal en de druk pijndrempel (PPT), waarbij mensen moeten aangeven bij welke hoeveelheid druk ze kunnen verdragen voordat ze veranderingen in de pijn voelen.
• Beperkingen werden gemeten met de Neck Disability Index. Deze lijst bestaat uit 10 vragen die gescoord worden op een 6- puntsschaal.
• De cervicale range of motion werd gemeten door de fysiotherapeut met een CROM device in de richtingen flexie, extensie, lateroflexie links en rechts, en rotatie links en rechts.
• Cortisol werd gemeten via het speeksel.

Resultaten

Er werden 83 patiënten met chronische cervicale pijn geïncludeerd. Zij werden ingedeeld in de drie verschillende behandelgroepen en drie groepen met verschillende verbaal uitgesproken verwachtingen (positief n=27, neutraal n=28, negatief n=28).

De VAS-score nam significant af in de groepen die positieve of neutrale verwachtingen te  horen kregen, waarbij de afname in de positieve groep ook klinisch relevant was. Voor PPT en NDI veranderden de scores gunstig in zowel de positieve als de neutrale groep, statistisch en klinisch significant. In de negatieve groep werden geen veranderingen op de VAS, PPT of NDI gezien. Wel was er in deze groep een toename in de cortisollevels in het speeksel, net als in de neutrale groep. Bij de groep positieve verwachtingen was dit niet het geval. De onderzoekers vonden geen relatie tussen veranderingen in het cortisollevel en de veranderingen in VAS-score, PPT of NDI. Ook op bewegingsuitslag waren geen significante effecten te zien.

Conclusie en opmerkingen

De auteurs van deze studie concluderen dat de resultaten een indicatie geven dat positieve en neutraal gebrachte verwachtingen kunnen leiden tot significante verbeteringen op pijn bij mensen bij chronische nekklachten. Dit was onafhankelijk van het soort behandeling wat iemand ontving. Het uitspreken van negatieve verwachtingen daarentegen zorgde niet voor een verandering in pijn of beperkingen, maar wel voor een hoger cortisolgehalte, wat kan duiden op een toename in stress. Dit kan betekenen dat de interventie zelf mogelijk niet zo belangrijk is als de individuele verwachting van de interventie, stellen de auteurs. Een fysiotherapeut die mensen behandelt met chronische nekpijn moet zich bewust zijn van het communiceren van de effecten van de behandeling. Waar positieve en neutrale verwachtingen bij lijken te dragen aan het succes van de interventie, lijkt het uitspreken van negatieve verwachtingen juist voor een gebrek aan positieve resultaten te zorgen.