Schoen die laserlijn projecteert helpt tegen freezing bij Parkinson

‘Freezing of gait’ blijft een grote therapeutische uitdaging bij mensen met de ziekte van Parkinson. Visuele cues zijn een goede manier om periodes van freezing te doorbreken. Nederlandse onderzoekers ontwikkelden een laserschoen om freezing te verminderen. Deze schoen heeft als voordeel dat het individuele sensorische signalen geeft en daardoor is aangepast aan het looppatroon van de patiënt. De schoen kan eenvoudig in het dagelijks leven worden gebruikt en vraagt geen extra handelingen. In deze cross-sectionele studie testen de onderzoekers de toepasbaarheid en het effect van deze laserschoenen op freezing en andere maten van het looppatroon bij mensen met die ziekte van Parkinson.

Methode

Er werden 21 mensen met de ziekte van Parkinson getest die last hadden van freezing geïncludeerd in het onderzoek. In het laboratorium werden het aantal momenten van freezing gemeten en het percentage van de tijd dat mensen tijdens een standaard loopprotocol last hadden van freezing. Tijdens het protocol waren de omstandigheden zo gemaakt dat het freezing uitlokte, zoals 30 seconden lopen op de plaats en volledige bochten maken vanuit stilstand. De deelnemers voerden 10 testen uit met cues en 10 testen zonder cues.
Freezing werd vastgesteld door een videoanalyse door een onafhankelijke onderzoeker. Het looppatroon tussen freezing-episodes werd gemeten door middel van accelerometrie. Het motorisch functioneren werd gemeten met de Movement Disorder Society–Unified Parkinson’s Disease Rating Scale motor part III (MDSUPDRSPart III; Goetz 2008) en de Frontal Assessment Battery (FAB; Dubois 2000). Kwaliteit van leven werd geregisteerd met de Parkinson’s Disease Questionnaire (Peto 1998) en de subjectieve ernst van freezing met de New freezing of gait questionnaire (NFOGQ; Nieuwboer 2009). De subjectieve ervaring van de patiënten werd vastgelegd op een 7-punts Likertschaal.
De werking van de laserschoen is relatief eenvoudig. Op het moment dat de patiënt een heelstrike heeft met de ene voet, druk hij met de hak op een knop in de schoenzool, waardoor er voor de contralaterale voet – die dan bijna de zwaaifase ingaat- een lijn op de grond wordt geprojecteerd. Zo krijgt de patiënt op het moment dat het nodig is een visuele cue. Als het gewicht van de ene voet afgaat, verdwijnt de lijn weer en verschijnt het voor de andere voet. Op die manier heeft de patiënt constant een lijn, aangepast aan het eigen loopritme.

Resultaten

Het gebruik van laserschoenen leidde tot significant minder freezingperiodes, zowel in off-periodes (getest 8 uur na het innemen van de medicatie) (45.9%) als in de on-periodes (getest vlak na het innemen van de medicatie) (37.7%). Met het gebruik van de laserschoenen nam de tijd dat mensen tijdens het lopen geblokkeerd waren af met 56,5%, tijdens de ‘off’-fase van de medicatie. Bij mensen in de ‘on’-fase van medicatie was de afname in ‘freezing-time’ 51,4%. De patiënten zelf waren positief over het gebruik van de laserschoenen. Er waren geen andere klinisch relevante veranderingen in het looppatroon.

Conclusie en opmerkingen

De laserschoen heeft een direct positief effect op het looppatroon bij mensen met Parkinson, zowel in ‘on’ als ‘off’ periodes. Het lijkt een veelbelovende interventie die in allerlei settings relatief eenvoudig is toe te passen.