Hechtingsstijl speelt mogelijk een rol bij de ervaren ernst van- en omgang met pijn, en de kans op chroniciteit

De auteurs in dit artikel beschrijven de relatie tussen hechtingsstijl (attachmentstyl) en aanpassing aan pijn.
Een hechtingsstijl wordt in de vroege kinderjaren ontwikkeld en blijft daarna de rest van het leven de gedachten, emoties en gedragingen beïnvloeden, op bijna alle levensgebieden.
Een kind ontwikkelt op basis van omgang met de primair verzorgers een beeld van zichzelf en de ander. Als dit beeld over zichzelf en de ander veilig en betrouwbaar is kan het kind zich hechten aan de ander. Dit hechtingsgedrag (bijvoorbeeld nabijheid en comfort zoeken bij de ouders/verzorgers) ontwikkelt zich niet volwaardig als (a) de ouder/verzorger fysiek of psychologisch afwezig is; (b) als er veel of ernstige interne dreigingen zijn (bijvoorbeeld honger en pijn); of (c) als er externe dreiging is (gevaar, onveiligheid).

Onderzoek heeft twee dimensies blootgelegd binnen hechtingsstijlen:

• Hechtingsangst (attachment anxiety): de persoon maakt zich dan vaak zorgen rond aanwezigheid-, responsiviteit- en positieve aandacht van anderen.
• Hechtingsvermijding (attachment avoidance): de persoon voelt zich ongemakkelijk in de nabijheid van anderen en bij afhankelijkheid.

Het combineren van deze twee dimensies levert vier hechtingsstijlen op:

De hechtingsstijl bepaalt hoe we een dreiging waarnemen en er mee omgaan, en dus ook onze houding en omgang met pijn.
Mensen die een veilige hechtingsstijl hebben ontwikkeld schatten dreiging reëler in, zijn optimistischer, zijn ook meer overtuigt dat ze met de dreiging om kunnen gaan, en ervaren meer positieve uitkomsten. De andere stijlen doen het slechter op die vlakken.

• De anxiety attachment dimensie is geassocieerd met hypervigilantie voor dreiging, overdreven inschatting van de ernst van de dreiging, vaker en langere stressreacties, piekeren, slechte coping, overmatig afhankelijk opstellen ten opzichte van anderen, slechtere uitkomsten, meer angst, depressie en neuroticisme.
• De avoidance attachment dimensie is geassocieerd met de ernst van de dreiging onderschatten, niet op dreiging letten, vermijden van dreigende stimuli, vermijdende emotionele coping, overmatig op zichzelf vertrouwen, en te weinig gebruikmaken van sociale steun.

Als de hechtingsstijl niet ‘secure’ is dan heeft men doorgaans ook moeite met het geven- of ontvangen van zorg. Daarom is de hechtingsstijl van de partner van iemand met chronische pijn ook belangrijk.

Kijkend naar het onderzoek op het gebied van hechting en pijn valt het volgende op.
Een aantal studies laten een verband zien tussen anxiety attachment en een hogere pijnintensiteit bij zowel artritis patiënten en andere pijngroepen als onder de algemene bevolking. Ook attachment avoidance in combinatie met een lage eigeneffectiviteit verwachting ten aanzien van pijn, is geassocieerd met meer pijnbeleving. Sommige studies vinden deze verbanden echter niet.
Mensen met ‘fearful’- of preoccupied attachment hebben vaak een lagere eigeneffectiviteit verwachting rond omgang met pijn. Fearful attachment is ook geassocieerd met meer catastroferen over pijn en met meer pijngerelateerde medische consumptie.

Kortom er zijn duidelijke aanwijzingen voor de ongunstige gevolgen van de onveilige hechtingsstijlen in het algemeen en ondertussen ook enig onderzoek rond de impact van onveilige hechting op pijn.

Hechtingsstijl kan dus een belangrijke variabele zijn voor de perceptie van- en de omgang met pijn, en mogelijk zelfs verband houden met de ontwikkeling van chronische pijn. Immers, de patiënt duidt pijnstimuli als meer gevaarlijk. Belangrijke vraag is ook hoe de hulpverlener kan inspelen op- of aansluiten bij de hechtingsstijl van de patiënt. Een mooi en informatief artikel in dit kader is van Thompson and Ciechanowski (2003)

Als goede vragenlijst wordt de Experiences of Close relationships Questionnaire aanbevolen.