Dyspnoe en angst bij COPD verminderen door gedragsmatige benadering

Jonge dame die haar benauwdheid verlicht met een inhalator.

Angst en dyspnoe zijn twee belangrijke symptomen bij mensen met chronische obstructieve pulmonaire aandoeningen (COPD). Meer dan 1 op de 3 mensen met COPD is dusdanig angstig dat het ze beperkt in hun dagelijkse activiteiten en het ze beperkt om naar buiten te gaan. Angst en dyspnoe zijn geassocieerd met meer exacerbaties, ziekenhuisopnames, heropnames, langer verblijf in het ziekenhuis en hogere sterftecijfers. Interventies gericht op de vermindering van angst en dyspnoe zijn belangrijk in de behandeling van mensen met COPD om zo het meest effectief te zijn. Longrevalidatieprogramma’s die bestaan uit fysiotherapie en educatie lijken het grootste effect te hebben op de trainingscapaciteit en de kwaliteit van leven bij mensen met COPD. Door precies vast te stellen welke delen van de interventie het meest effectief zijn, kunnen fysiotherapeuten de meest efficiënte behandeling samenstellen voor hun patiënten. In deze review bestuderen de onderzoekers de literatuur over longrevalidatieprogramma’s met een gedragsmatige benadering, zoals coaching, cognitieve gedragstraining en yoga. Ze keken daarbij naar het effect op angst en dyspnoe bij mensen met COPD.

Methode

De onderzoekers includeerden studies die een pulmonaire training en gedragsmatige benadering combineerden in de behandeling van COPD. De onderzoekers includeerden zowel RCT’s als interventiestudies zonder controlegroep. Alle patiënten moesten de diagnose COPD hebben en longrevalidatie, cognitieve gedragstherapie of ander soort therapie (zelfmanagement, yoga, muziektherapie) krijgen. De uitkomstmaten van de studies waren angst en dyspnoe.

Resultaten

Er voldeden 47 onderzoeken aan de criteria, met in totaal 4595 deelnemers. De leeftijd varieerde van 58 tot 75 jaar. De losstaande onderzoeken waren relatief klein en er was maar weinig gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek, waardoor er geen sterke bewijzen zijn voor met name de lange termijn. In de meeste studies bleken pulmonaire revalidatie en cognitieve gedragstherapie effectief op de korte termijn. Deze therapieën vonden over het algemeen twee keer per week plaats gedurende 8 weken en na afloop van de training waren angst en dyspnoe in de meeste studies significant verminderd. In sommige studies hing de mate van dyspnoe samen met de mate van angst, maar andere studies lieten zien dat dyspnoe ook kon veranderen zonder dat er verandering in angst te zien was.
Voor de lange termijn is het bewijs nog beperkt. Wel is er een trend te zien dat een combinatie van pulmonaire revalidatie en zelfmanagementstraining, yoga en cognitieve gedragsmatige interventies gunstig zijn om angst en dyspnoe te verminderen.

TIP:  Relaxatietraining vermindert angstsymptomen, maar de rol van spierspanning blijft onduidelijk

Opmerkingen

Uit deze studie blijkt dat bestaande longrevalidatieprogramma’s die bestaan uit een combinatie van fysiotherapie en educatie/relaxatie een positieve invloed hebben op angst en dyspnoe. Vaak is in deze trainingen een deel cognitieve gedragstherapie opgenomen, dat effectief blijkt te zijn. Voor andere gedragsmatige interventies is -zeker op de lange termijn- nog weinig bewijs voor de effectiviteit, maar dit komt grotendeels voort uit een gebrek aan goede gecontroleerde onderzoeken naar deze interventies.

Bron

Yohannes, A.M., Junkes-Cunha, M., Smith, J., Vestbo, J. (2017) Management of Dyspnea and Anxiety in Chronic Obstructive Pulmonary Disease: A Critical Review. J Am Med Dir Assoc. 2017 Dec 1;18(12):1096.e1-1096.e17.

Marjolein Streur

Marjolein Streur

Fysiotherapeut/fysiotherapiewetenschapper. Referent/samenvatter. Speerpunt leefstijlcoaching en psychologie. Volgde de universitaire focusopleiding ‘klinische en gezondheidspsychologie’.

Zin in een leuke en boeiende cursus?

Kijk dan hier voor inspiratie!

" 3000+ tevreden fysiotherapeuten gingen je voor. "

Nieuwsbrief

Elke twee weken 2 samenvattingen voor fysiotherapeuten. Gratis, al 18 jaar. 6000+ fysiotherapeuten gingen je voor.

Volg ons op facebook:

Database met 1500+ artikelen

2024-2025

Motiverende gespreksvoering en oplossingsgericht coachen

3 dagen. Start 16 mei 2025. Prijs € 495,-…

Acceptance and Commitment Therapy bij pijn

3 dagen. Start 31 januari 2025. Prijs € 495,-…

Vrouw doet pilates oefeningen en voorkomt daardoor rugpijn.

Fysiopilates opleiding

9 dagen. Start 7 januari 2025. Prijs € 1695,-…

Vrouw stretcht mindfull tegen rugpijn.

Belevingsgericht lichaamswerk binnen de fysiotherapie

5 dagen. Start 11 januari 2025. Prijs € 995,-…

De Mindful Fysiotherapeut

8 dagen. Start 6 februari 2025. Prijs € 1395,-…

Werken met beleving en emotie binnen de fysiotherapie

3 dagen. Start 12 maart 2025. Prijs € 595,-…

Dansante Fysiotherapie op basis van Laban/Bartenieff

8 dagen. Start 13 maart 2025. Prijs € 1395,-…

Pijn- en Stressmanagement technieken

3 dagen. Start 22 maart 2025. Prijs € 595,-…

Gezondheidspsychologie voor de fysiotherapeut

5 dagen. Data volgen najaar 2025. Prijs € 995,-…

kngf-logo-klein
keurmerk-fysiotherapie-logo-klein
crkbo_instelling_rgb