Disfunctioneel adempatroon belemmert functioneel bewegen

Beperkingen in regulatie van de houding, slecht evenwicht, veranderde proprioceptie en inefficiënte motorische sturing dragen bij aan pijn en beperkingen. Ook een disfunctioneel adempatroon blijkt relatief vaak voor te komen bij mensen met musculoskeletale pijn. Een voorbeeld van een disfunctioneel adempatroon is een hoog thoracaal adempatroon in plaats van een diafragmaal adempatroon. Zie Patiënten met chronische nekpijn kunnen minder krachtig in- en uitademen
Thoracaal ademen wordt veroorzaakt door activiteit in de hulp ademhalingsspieren, zoals sternocleidomastoideus, trapezius descendens en scalenii. Overmatige activiteit in deze spieren is geassocieerd met nekpijn, scapula disfunctie, en triggerpoint formatie. Het diafragma heeft zowel een adem– als een houdingsfunctie, beide kunnen elkaar daarom (negatief) beïnvloeden. Ze hecht aan op de zes onderste ribben, L1-3, en op de processus xiphoideus. Het diafragma helpt bij het stabiliseren van de wervelkolom. Omdat een disfunctioneel adempatroon de lumbale, scapulaire- en cervicale motorische controle kan verstoren, kan ze ook een negatief effect hebben op functioneel bewegen. Het effect van een disfunctioneel adempatroon op functioneel bewegen is echter nog niet bekend. Een reden voor de auteurs voor de opzet van dit onderzoek.

Methode

Aan dit onderzoek deden 34 gezonde proefpersonen mee. De proefpersonen werden in een twintig minuten durende sessie onderzocht op de volgende variabelen:

• Indicatoren voor een disfunctioneel adempatroon in rust:
  • CO2 endtidal: < 35 mmHg (CapnoTrainer) (in rust en tijdens FMS).
  • Klachten disfunctioneel adempatroon: Nijmeegse vragenlijst >=23.
  • Ademfrequentie: > 16 per minuut.
  • Observatie: hoog- versus laag adempatroon.
  • Adem inhoud tijd: < 20 seconden.
• Indicatoren voor dysfunctioneel bewegen:
  • Functional Movement Screen (FMS): =<14.

Resultaten

Ongeveer de helft van de groep scoorden lager dan 14 op de FMS. De deelnemers met een disfunctioneel bewegingspatroon hadden een significant lagere CO2 (in rust en tijdens bewegen), een hogere ademfrequentie tijdens bewegen, en vaker een thoracaal adempatroon, dan de deelnemers met een functioneel bewegingspatroon.

Opmerking samenvatter

Eerder onderzoek toonde al dat een disfunctioneel adempatroon geassocieerd was met nek en rugklachten. Dit onderzoek laat zien dat bepaalde indicatoren van disfunctioneel ademen ook geassocieerd zijn met verminder functioneel bewegen. Dit ondersteund de hypothese van de auteurs dat hoog thoracaal ademen de hulpademhalingsspieren bezet houdt waardoor de houdingsfunctie vermindert of zelfs verstoord wordt. Enkele hypotheses die ze noemen. Hruska (1997) stelt dat hypertone hulpademhalingsspieren er voor zorgen dat het diafragma onvoldoende naar zijn rustpositie kan terugkeren. Deze lengte-spanningsverandering in diafragma tast het vermogen om druk in de romp te generen aan. O‘Sullivan (2002) toonde aan dat er bij mensen met sacro-iliacale pijn een verminderde excursie van het diafragma was. Ook de lichte respiratoire alkalose die aanwezig is kan een negatief effect hebben op spiertonus en zo op het spier functioneren. Een hoog thoracaal adempatroon gaat vaak ook gepaard met een forward head posture, wat ook kan bijdragen aan pijn.
De grote vraag blijft natuurlijk of het corrigeren van de gevonden elementen van disfunctioneel ademen ook het functionele bewegen verbetert. Daar is echter nog onderzoek naar nodig.