Eenvoudige adviezen door fysiotherapeut kunnen de patiënt helpen te stoppen met roken

Roken in een belangrijke oorzaak van COPD, hartaandoeningen, hypertensie en CVA, en vele kankersoorten. Het versterkt arteriosclerose. Roken is geassocieerd met meer botbreuken en vertraagd bindweefsel herstel. Gezondheidswerkers kunnen een belangrijke rol spelen om de patiënt te helpen met stoppen met roken. Niet elke roker krijgt tijdens het bezoek aan de gezondheidszorg het advies te stoppen met roken (in Canada slechts de helft van de rokers). Dat is jammer, want recent onderzoek (An e.a., 2008) toont dat rokers die van meer dan twee gezondheidswerkers het advies kregen te stoppen een bijna drie maal hogere kans hadden een stoppoging te ondernemen.
Doorgaans is het stoppen met roken een proces van vallen en opstaan. Meerdere pogingen tot stoppen gevolgd door terugval is regel, voordat men duurzaam stopt. Fysiotherapeuten zijn belangrijk omdat ze relatief frequent contact hebben met de patiënt. Niet alleen in een behandelreeks, maar ook door de jaren heen. Hoewel fysiotherapeuten aangeven het al druk te hebben zal stoppen met roken wel toegevoegde waarde hebben voor de patiënt, zijn omgeving en de maatschappij. Met een kleine extra inspanning door de fysiotherapeut en andere hulpverleners kan van diverse kanten en op diverse momenten de patiënt aangemoedigd worden te stoppen met roken. Voor de fysiotherapeut is dat relevant omdat zijn populatie patiënten (patiënten met beperkingen) nu eenmaal meer roken. Er zijn natuurlijk complexe multicomponent ‘stoppen met roken’ programma’s, maar die zijn niet haalbaar of gepast binnen de fysiotherapie. Recente meta-analyses (bijv Rice e.a., 2008) tonen dat zowel eenvoudige als meer intensieve adviezen om met roken te stoppen effectief kunnen zijn. Eenvoudige adviezen kunnen effectief zijn, zeker ook als ze gevolgd worden door een follow-up periode.
De auteurs doen een uitgebreide meta-analyse, waarbij ze de gevonden gegevens zowel kwalitatief als kwantitatief bestuderen. Het betreft onderzoeken naar eenvoudige adviezen of counselingprocedures uitgevoerd door gezondheidswerkers.

Methode

De MEDLINE, CINAHL, EMBASE, en PsychINFO werden doorzocht vanaf 1968. Advies of counseling werd als kort, intensief of gematigd intensief gedefinieerd:

• Kort:  als ze binnen 10 minuten uitgevoerd was binnen één bezoek aan een gezondheidswerker en zonder follow-up (een folder kon er wel onderdeel vanuit maken).
• Intensief: advies  of counseling werd als intensief gedefinieert als de contacttijd over de 30 minuten ging of minimaal 4 sessies van meer dan 10 minuten.
• Gematigd intensief: dit bestond uit één sessie tussen de 10 en 30 minuten, of het voldeed aan de kort definitie maar was aangevuld met een of meer follow-ups, zelfhulpmartiaal, of andere gedragsinterventies.

De zoektocht leverde vanuit de vier databases 1184 artikelen op. Deze artikelen werden in Endnote gedownload en daar werden de dubbele artikelen via de-duplicatie eruit gehaald waarna er 853 overbleven. Uiteindelijk bleken na selectie op titel, abstract en fulltext er 24 te voldoen aan de inclusie criteria. Handmatig werden nog 6 artikelen gevonden.

Resultaat

Het resultaat laat zien dat patiënten die van hun gezondheidswerker het advies krijgen te stoppen met roken  een grotere kans hebben daadwerkelijk te stoppen (minstens 6 maanden), dit in vergelijking tot gebruikelijke zorg. Dit effect zag men bij korte, intensieve en gematigd intensieve interventies. Het betrof face-to-face interventies. De meta-analyse laat zien dat folders, follow-ups, en eenvoudige gedragsmatige interventies (goalsetting, monitoring etc) ook waardevol zijn.
De uitkomsten moedigen fysiotherapeuten aan de patiënt te vragen of ze roken, duidelijk advies geven te stoppen, de bereidheid tot stoppen te onderzoeken, de patiënt hierbij met eenvoudige middelen te begeleiden, en er vervolgens met enige regelmaat op terug te komen (follow-ups). Als de fysiotherapeut in een team werkt kan het team dezelfde boodschap ondersteunen.