Hoe zeg je het: gezondheidswinst vergroten of het verlies beperken?

Er zijn aanwijzingen dat het benadrukken van de gezondheidswinst tot meer gedragsverandering leidt dan het benadrukken van de gezondheidsrisico’s’. Bij winst-framing benadrukt men de voordelen van het doen van het gedragsvoorstel, bij verlies-framing benadrukt men de risico’s (kosten) van het nalaten van het gedragsvoorstel. De auteurs  onderzochten dit effect van de boodschap bij diabetes patiënten en zelf uitgevoerde preventieve voetverzorging. 154 patiënten met langer dan vijf jaar diabetes (en zonder voetproblemen) werden random toegewezen aan één van de twee volgende condities. Een groep zag een voorlichtingsvideo waarin naast uitleg over gewenste voetzorg vooral de winst daarvan benadrukt werd. De andere groep kreeg de nadelen van slechte voetverzorging voorgeschoteld. Voorbeelden van een winst en verliesframe boodschap:

• Winst frame: Goede voetzorg kan helpen om serieuze complicaties van beschadiging van zenuw en bloedvaten te voorkomen en helpt om je voeten gezond te houden (daarna volgde een beeld van een gezonde voet).
• Verlies frame: Slechte voetverzorging  kan tot serieuze complicaties leiden van beschadiging van zenuwen en bloedvaatjes. En een ongezonde voet geven (daarna volgde een beeld van een voet met een infectiehaard).

De video bevatte verder gelijke informatie en duurde 190 minuten. Voorafgaande aan de video, direct erna, en na 3 en 6 maanden werden er vragenlijsten over voetverzorging afgenomen (kennis, attitude, en gedrag).

Resultaat

Over het geheel laat het onderzoek zien dat het benadrukken van wat er te winnen valt (gezonde voet) tot beter voetverzorging leidt op 6 maanden dan het verliesframe.

Opmerking samenvatter

‘Message framing’, de mannier waarop je iets verpakt heeft invloed op gezondheidsgedrag. Voor het aanmoedigen van preventief gedrag is een winst-frame effectiever dan een verlies frame. Ook een meta-analyse komt tot deze conclusie, hoewel dit meer uitgesproken is voor tandhygiëne dan voor veilige seks, huidkanker preventie of diëten (O’Keefe, e.a., 2007). Op zich een wat teleurstellend resultaat. Salovely e.a. 2007 maakt echter duidelijk dat het effect van winst of verlies framing in belangrijke mate afhankelijk is van persoonskenmerken. Latiomer e.a. (2008) maken aannemelijk dat patiënten met een promotie focus (wat wil ik bereiken) meer ontvankelijk zijn voor boodschappen vanuit een winst-framing en mensen met een preventie focus (wat wil ik voorkomen) meer gevoelig voor verlies-framing. Het betrof in dit onderzoek de boodschap meer actief te bewegen bij mensen die weinig bewogen.
Het mag duidelijk zijn dat er voor de communicatie van de fysiotherapeut best vuistregels te geven zijn, maar dat afstemming op de patiënt in belangrijke mate de effectiviteit bepaalt.

Literatuur

• O’Keefe, D. J., & Jensen, J. B. (2007). The relative persuasiveness of grainframed and loss-framed messages for encouraging disease prevention behaviors: A meta-analytic review. Journal of Health Communication, 12, 623–644.
• Latimer, A.E., Salovey, P., Rothman, A.J. (2007). The effectiveness of gain-framed messages for encouraging disease prevention behavior: Is all hope lost? Journal of Health Communications,12, 645-649. Click here to download the PDF.
• Latimer, A.E. etal (2008). A field experiment testing the utility of regulatory fit messages for promoting physical activity. Journal of Experimental Social Psychology, 44, p.826-832. Click here to download the PDF.