Stemming beïnvloedt vooral de affectieve dimensie van de pijn en niet de sensorisch dimensie

Emotionele stress correleert significant met de mate van pijn bij chronische pijn patiënten. Dergelijk correlationeel onderzoek maakt echter niet inzichtelijk of de pijn de emoties beïnvloedt of de emoties de pijn. Daarom is experimenteel onderzoek naar het effect van emoties op pijn belangrijk. Experimenteel onderzoek bevestigt dat het opwekken van negatieve of positieve emoties inderdaad de ervaren pijn beïnvloed. De wijze waarop de stemming in deze experimenten werd beïnvloed was via geuren, video’s, plaatjes, muziek, emotionele zinnen of hypnose. Negatieve emoties versterken de pijnbeleving, positieve emoties verminderen de pijnbeleving.

Het is echter nog niet duidelijk welk deel van de pijnbeleving door emoties beïnvloedt wordt. Het is niet uitgesloten dat stemmig en emoties een grotere invloed hebben op de affectieve dimensie van pijn (de mate van onplezierigheid/onaangenaamheid) dan op de sensorische dimensie (pijn intensiteit en grote van het gebied). Eerder onderzoek toonde bij jongeren aan dat negatieve emoties die door nare geuren opgewekt werden alleen de mate van onaangenaamheid van een pijnlijke warmte stimulus versterkt en niet de pijn intensiteit.

In het huidige onderzoek willen de auteurs een soortgelijk experiment opzetten, maar nu bij mensen van middelbare leeftijd waarbij de stemming ditmaal met videopresentatie word beïnvloed.

Methode

Aan dit onderzoek deden 12 vrouwen mee. De proefpersonen moesten de rechterhand zolang mogelijk in een bak met warm water houden. Ze kregen daarbij de opdracht zowel op de sensaties in de hand te letten als op de video’s die getoond werden. Elke proefpersoon onderging 9 trails van 2 minuten dompelen. Er werden daarbij in wisselende volgorde telkens één van de volgende drie video’s getoond:

Een persoon die ook zijn hand in warm water had (modelconditie),
Onaangename beelden van rampen,
Aangename beelden van stadsgezichten.

Direct na elke videopresentatie van 2 minuten moesten de proefpersonen aangeven wat de intensiteit van de warmte stimulus was, de mate van onaangenaamheid, de stemming, angst/ontspanning en de mate van aangenaamheid/onaangenaamheid van de video’s. Voor deze metingen werden 200-mm VAS schalen gebruikt. De start temperatuur die voor dit onderzoek nodig was werd vooraf per proefpersoon vastgesteld.

Resultaten

De drie verschillende videopresentaties hadden geen effect op de pijnintensiteit. De mate van onaangenaamheid van de pijn was echter significant sterker tijdens de rampen video dan tijdens de stadsgezicht video. De daarbij opgewekte stemmingen correleerden significant met pijn onaangenaamheid maar niet met pijnintensiteit.

Opmerkingen samenvatter

Een psychosomatisch fysiotherapeut leert de patiënt via diverse lichaamsgerichte en cognitief-gedragsmatige technieken zijn spanning en negatieve emoties te reguleren. Op deze (en andere) wijze wordt een positief effect op het gezondheidsprobleem van de patiënt nagestreefd. Vaak is het doel gericht op het omgaan en/of verminderen van pijn. Het huidige onderzoek maakt duidelijk dat een psychosomatisch fysiotherapeut er goed aan doet zowel de pijnintensiteit via een VAS te evalueren als de mate van onaagenaamheid van de pijn. Op basis van dit onderzoek ligt het immers voor de hand dat een deel van de effect van psychosomatische fysiotherapie alleen zichtbaar wordt binnen de emotionele dimensie van pijn. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat de patiënt meldt dat de sterkte van zijn pijn niet afgenomen is maar dat de pijn door de behandeling wel draaglijker is geworden.