Virtueel lopen helpt paraplegische patiënten met chronische pijn

Meer dan de helft (65%) van de patiënten met een dwarslaesie hebben chronische pijn; eenderde daarvan heeft sterke pijnen. De pijn is moeilijk te behandelen. Het corticale model van pathologische pijn (Harris, 1999) stelt dat de pijn gegenereerd wordt door de verstoorde corticale proprioceptieve representatie. Dit creëert een mismatch tussen motorische output en sensorische feedback. In andere patiënten groepen is gebleken dat chronische pijnen afnemen als deze mismatch gecorrigeerd wordt (zie onder andere artikelen van Moseley die gaan over ‘graded motor imagery’).

Methode

Moseley laat in dit onderzoek 5 paraplegische mannen aan drie condities deelnemen van elk 10 minuten:

• Virtueel lopen: patiënt zit in een rolstoel voor een groot scherm. Het bovenste deel van het scherm is een spiegel waarin de patiënt zijn eigen bovenlichaam ziet. Op het onderste deel van het scherm wordt een film getoond van de benen van iemand die loopt. Het spiegelbeeld van het bovenlichaam van de patiënt en de lopende benen in de film staan goed boven elkaar uitgelijnd. De patiënt moet met zijn bovenlichaam mee roteren in de maat van het lopen, zodat het geheel echt de indruk geeft dat hij zelf loopt.
• Geleide fantasie: een psycholoog laat de patiënt verbeelden dat hij pijnvrij activiteiten uitvoert.
• Komische tekenfilm kijken.

De pijn werd om de 30 seconden op een VAS opgetekend. Deze pijnmeting werd 3 minuten voor het experiment gestart en tot 1 uur daarna volgehouden. Naast de VAS werden de McGill pain questionnaire en enkele andere mate afgenomen.

Resultaat

De pijn direct na het virtuele lopen is met 42 mm verminderd op de VAS. De reductie na de geleide fantasie is 18 mm, en na de tekenfilm slechts 4 mm. De gemiddelde tijd dat de pijn weer terug is op het oude niveau is na virtueel lopen 34,9 minuten, en na geleidefantasie 13,9 minuten, en na de tekenfilm 16,3 min. Ook het vreemd aanvoelen van het lichaam verminderd tijdelijk aanzienlijk in de virtuele loop conditie.

Vervolg

Omdat dit experiment erg veelbelovend is, wordt er vervolg aan gegeven in een klinisch experiment waarin deze zelfde groep patiënten op vijftien achtereenvolgende dagen 10 minuten virtueel liepen. Na 15 dagen is de VAS-pijn met gemiddeld 53 mm afgenomen en, tijdens een follow-up van drie maanden is de VAS-pijn nog steeds aanzienlijk gereduceerd met 43 mm. Op pijn tekeningen vindt een aanzienlijke reductie van pijnoppervlak plaats. De resultaten zijn in overeenstemming met andere onderzoeken bij CVA en het CRPS type 1. Een uitgebreidere RCT lijkt dan ook op zijn plaats.