Is er bewijs dat er daadwerkelijk myofasciale ketens bestaan?

De behandeling van fasciale weefsels krijgt steeds meer aandacht bij de behandeling van musculoskeletale stoornissen. De ontdekking van contractiele cellen, vrije zenuwuiteinden en mechanoreceptoren suggereert dat fascia een proprioceptieve en mechanisch actieve rol spelen. Omdat fascia spanning kunnen doorgeven bestaat het idee dat er myofasciale ketens zijn, die verantwoordelijk zijn voor stoornissen en pijn die uitstraalt naar verder gelegen anatomische structuren.
Myers (Myers 2014) definieerde 11 myofasciale ketens waarin verschillende delen van het lichaam met elkaar verbonden zijn door spieren en fasciale weefsels. De centrale regel voor de selectie van een myofasciale keten is dat er een directe lineaire connectie is tussen twee spieren. De superficial back line wordt bijvoorbeeld gevormd door de m. biceps femoris en de m. erector spinae, die een link hebben door het sacrotubereuze ligament en de lumbale fascia. De eventuele connectie van de m. biceps femoris met de m. gluteus maximus zou geen deel uitmaken van de myofasciale keten vanwege het onderling niet-lineaire verband.
Dit review geeft een overzicht van het bewijs van het bestaan van 6 myofasciale ketens zoals Myers beschrijft, gebaseerd op anatomische dissectie-studies.

[table id=5 /]

Methode

Alle relevante artikelen gepubliceerd tussen 1900 en 2015 werden geïncludeerd. De studies waren peer-reviewed anatomische dissectie studies die rapporteerden over de morfologische continuïteit tussen de musculaire bestanddelen van de onderzochte myofasciale ketens. De onderzochte ketens waren de superficial back line, superficial front line, lateral line, spiral line, back functional line, and front functional line. De methodologische kwaliteit van de studies werd vastgesteld met de Quality Appraisal for Cadaveric Studies, waarbij de kwaliteit van de studies wordt berekend in percentages (0-20% is slechte methodologische kwaliteit, 80-100% is excellente kwaliteit). De mate van bewijs werd geclassificeerd volgens de Cochrane Collaboration Back Review Group.

Resultaten

Er werden 62 artikelen geïncludeerd. Er bleek sterk bewijs te zijn voor het bestaan van 3 myofasciale ketens: de superficial back line (alle transities, gebaseerd op 14 studies), de back functional line (alle transities, gebaseerd op 8 studies) en de front functional line (alle transities, gebaseerd op 6 studies). Voor de spirale lijn was er bewijs van matige sterkte voor 5 van de 9 transities, gebaseerd op 21 studies. Voor de laterale lijn was er matig tot sterk bewijs voor 2 van de 5 transities, gebaseerd op 10 studies. Voor de superficial front line waren er geen aantoonbare transities in 7 studies.

Conclusies en opmerkingen

Dit resultaten uit dit review suggereren dat veel skeletale spieren van het menselijk lichaam direct met elkaar in contact staan. Toekomstig onderzoek moet zich vooral richten op de functionele relevantie van myofasciale ketens. Kennis hierover zou nieuwe inzichten kunnen geven in het begrijpen van referred pain en een rationale zijn voor de ontwikkeling van een meer holistische aanpak.