Hoe verbonden voelt de patiënt zich met de natuur?

In de natuur zijn, versterkt het gevoel van verbondenheid met onszelf en de omgeving. Het helpt onze menselijke authenticiteit te hervinden. In die zin beschermt een natuurlijke omgeving tegen gevoelens van vervreemding en dehumanisering. Dit is fysiotherapeutisch relevant, omdat vervreemding een relatie heeft met psychosomatische klachten.
Het besef van mens-zijn heeft twee fundamentele dimensies: menselijke natuur en menselijke uniciteit. Menselijke natuur verwijst naar kwaliteiten, zoals gevoelens en empathie, waarin we ons onderscheiden van niet-menselijke entiteiten, zoals machines. Menselijke uniciteit verwijst naar kwaliteiten zoals denken, taal en civilisatie, waarmee we ons onderscheiden van dieren. Als we deze menselijke fundamenten onvoldoende ervaren ontstaat een vorm van vervreemding die we dehumanisering noemen. Dat heeft maatschappelijke consequenties, zoals mensen als een nummer behandelen of het stigmatiseren van culturele groepen. Gezien de bebouwde omgeving, veelvuldige interactie met beeldschermen, en de opkomst van artificiële intelligentie, is de kans groot dat een deel van onze patiënten deze vervreemding zullen ervaren. Dat kan zich uiten in gevoelens van angst, somberheid en lage zelfwaarde. Kortom, er is een verhoogde kans op stressgerelateerde of psychosomatische klachten.
Het gevoel van verbondenheid met de natuur daarentegen bevordert juist het fysieke en emotionele welzijn. In de natuur zijn, verlaagt de cortisolniveaus, en vermindert stress en symptomen zoals pijn op de borst, duizeligheid en vermoeidheid. Het is echter niet bekend of dit gevoel van verbondenheid met de natuur de relatie vermindert tussen de-humanisering en mentale symptomen.

Methode

Aan dit onderzoek deden de 5914 deelnemers mee. Ze werden via online kanalen in China geworven. 60% van de deelnemers zijn vrouwen en 40% waren man. De onderzoekers in dit artikel maken gebruik van een geavanceerde netwerk analyse om deze invloeden en relaties in kaart te brengen.
Verbondenheid met de natuur werd onderzocht door de Nature in Self (INS) scale en dehumanisatie via de Dehumanization Assessment scale. Angst werd onderzocht door middel van de Generalized Anxiety Disorder
2-item scale (GAD-2) en depressie via de Patient Health Questionnaire-2 (PHQ-2).

Resultaten

De deelnemers die laag scoorden op ‘verbondenheid met de natuur’ bleken een sterkere correlatie te hebben tussen dehumanisatie en mentale symptomen. In de groep die hoger scoorden op verbondenheid met de natuur was de relatie tussen dehumanisatie en mentale symptomen, duidelijk lager. Daaruit kan geconcludeerd worden dat verbonden zijn met de natuur ervoor zorgt dat gevoelens van dehumanisatie zich minder snel vertalen in mentale symptomen.

Opmerking samenvatten

Deze bevindingen hebben praktische implicaties voor de fysiotherapeut. Fysiotherapeuten die werken volgens het biopsychosociale model kunnen samen met de patiënt verkennen of er sprake is van deze humanisering, dat wil zeggen dat het gevoel van humane authenticiteit verloren is gegaan. Men voelt zich leeg, vervreemd, niet verbonden, een nummer enzovoort. En er kan onderzocht worden in welke omgevingen de patiënt doorgaans verkeert: de bebouwde en digitale wereld of de natuur. De potentiële relatie tussen fysieke- of mentale klachten en dehumanisering en/of het verlies aan verbondenheid met de natuur, kan uitgelegd worden. Tegelijkertijd kan er gewezen worden op het potentiaal van herstel wat er ligt in het hervinden van die verbondenheid met de natuur. Praktisch kan de patiënt dit vormgegeven door bijvoorbeeld oefeningen meer in de natuur te gaan doen. Het verschil tussen de loopband in een fitnessruimte versus buiten in het park wat joggen. En überhaupt kan er aangespoord worden om meer tijd, bijvoorbeeld met wandelen, door te brengen in de natuur. Vanuit deze reflecterende gesprekken kan de patiënt kijken of er iets verandert in zijn attitude ten aanzien van zichzelf en de verbondenheid met het geheel, of in dit geval de natuur. En of deze verschuiving in attitude voor hem een betekenisvolle verschuiving is. Als algemene vuistregel geldt, we zien dit binnen de gehele psychotherapie, dat naarmate de patiënt meer authentiek en echt verbonden is met zichzelf, de ander of de omgeving (nu bedoeld als natuurlijke omgeving), dit de mentale gezondheid en daarmee ook de fysieke gezondheid bevordert.

Bron: Zhou, C., Zhang, Z., Wilson, A., Xu, H., Xie, Z., & Wang, Y. (2025). Nature connectedness alters the structure of the dehumanization-mental symptoms network: A comparative cross-sectional network analysis. Journal of Psychosomatic Research, 192, 112109. https://doi.org/10.1016/j.jpsychores.2025.112109

Foto bij artikel door hobo_018 / iStock