Een rekenmethode om de trainingsweerstand bij het gebruik van een elastische band preciezer in te stellen

Elastische band, zoals Thera-band, wordt veel gebruikt binnen de revalidatie: het ongecompliceerde en goedkope thuisoefenmateriaal. Het is echter niet precies bekend hoeveel kracht er met de band geleverd wordt, wat het accuraat instellen van trainingsparameters beperkt.

Een aantal vuistregels zijn wel al bekend: de mate van verlenging bepaalt de mate van weerstand en eerder onderzoek toonde al dat de eigenschappen van de band binnen één kleurcode relatief constant zijn. Dat is een eerste voorwaarde om betrouwbaar met de banden te kunnen werken. De huidige studie wil kijken wat de toename in weerstand is bij verlenging.

In de praktijk zou de volgende werkwijze bij het oefenen gebruikt kunnen worden. De fysiotherapeut stelt bij het oefenen eerst de gewenste/toegestane bewegingsuitslag vast waarin geoefend moet worden, daarmee ligt automatisch de mate van verlenging van de elastische band vast. Bijvoorbeeld: de patiënt mag postoperatief de band maar 40 cm verlengen richting endorotatie van de schouder. Bovendien kiest de fysiotherapeut een weerstand uit, ditmaal op basis van kleurcode. De spreiding van de weerstand ligt dus basaal ook vast.

Als bovenstaande variabelen vastliggen (40 cm de band verlengen met kleurcode ‘rood’), dan kan de feitelijke weerstand alleen nog gevarieerd worden door de rustlengte van de band: hoe korter de rustlengte des te sterker neemt de weerstand toe bij verlenging over de vastgestelde 40 cm. (De rustlengte is de lengte van de band als hij nog niet gerekt is). Om nauwkeuriger de opgegeven weerstand voor de patiënt in te stellen onderzoeken de auteurs de toename in weerstand bij verschillende rustlengten van de band, kleurcodes, en elastische systemen (Thera-band (r) en Cando (r)).

Resultaten

De snelheid van uitvoering geeft geen toename in weerstand bij de elastische band. Dus ook als men sneller beweegt neemt de weerstand niet toe. Dit treedt wel op bij een pully-systeem.
De verschillen tussen weerstand toename tussen Cando (r) en Thera-band (r) zijn acceptabel binnen een verlengingstraject van 1 meter, behalve voor de kleuren grijs en geel. De weerstand is dan doorgaans hoger in de Cando band dan in de Thera-band. Geel is de kleurcode voor de lichtste band en grijs voor de zwaarste. De banden verschillen dus onderling vooral in de uiterste kleurcodes.

De auteurs konden op basis van hun onderzoek de volgende vergelijkingen opstellen. Met enige handigheid kan de fysiotherapeut deze formules in een spreadsheet zoals Excel invoeren zodat de waarden automatisch berekend worden. (zie tabel.)

Een rekenvoorbeeld. Stel je wilt de endorotatie trainen over een band verlengingstraject van 40 cm, terwijl de maximale weerstand 10 newton moet zijn, dan volgt uit de formule dat de rustlengte van de band 74 cm moet zijn als de band geel is.

Opmerking van samenvatter

De bevindingen uit dit onderzoek kan een fysiotherapeut helpen de weerstandsoefeningen met elastische band (bijvoorbeeld voor in de thuissituatie) preciezer af te stellen, bijvoorbeeld in een recente postoperatieve situatie. Als er geen belastingslimieten aanwezig zijn kan natuurlijk ook getraind worden op bijvoorbeeld het 8 RM. De fysiotherapeut zoekt dan voor een bepaald bewegingstraject een band uit met een bepaalde lengte (of zelfs een dubbel genomen band) met een voorspanning die ongeveer 8 maal te herhalen is. De bovenstaande methode geldt dus vooral als er restricties zijn in de mate van belastbaarheid bij revalidatie

Tabel:

kleurcode	formule
Geel	A = D – (1.233 x N – 3.990) / (0.0575 x N – 0.146)
Rood	A = D – (1.150 x N – 8.677) / (0.0460 x N – 0.177)
Groen	A = D – (0.795 X N – 2.402) / (0.0411 x N – 0.224)
Blauw	A = D – (0.650 x N – 3.134) / (0.0348 x N – 0.191)
Zwart	A = D – (0.526 x N – 3.698) / (0.0240 x N – 0.148)
Grijs	A = D – (0.318 x N – 4.607) / (0.0152 x N – 0.233)

A = rustlengte (cm)
D = verlengingstraject (cm)
N = weerstand/spanning (Newton)