Een korte rigide achtervoet orthese is de beste keuze bij enkelartrose

Hoewel artrose in de enkel 10 keer minder voorkomt dan in de knie is het wel een aandoening die de patiënt ernstig in zijn lopen beperkt. De patiënt klaagt over pijn aan de voorkant van de enkel en over ochtend stijfheid. Naast corticosteroiden, NSAID’s, schoenaanpassingen en loophulpmiddelen blijkt ook een enkel-voet orthese de pijn te verlichten. De pijn ontstaat door overbelasting. Overbelasting door rek van het gevoelige verkorte gewrichtskapsel, overmatige druk op het subchondrale bot en door anterior impingement door osteofyten.

Als de talus door een orthese in een neutrale positie gehouden wordt dan blijft het contact van de gewrichtsvlakken maximaal en kunnen de bovenbeschreven problemen voorkomen worden. Eerdere studies toonden aan dat enkel-voet orthesen de pijn bij enkelartrose kan verminderen.

Er is echter nog geen studie gedaan naar de mobiliteitsbeperking die de verschillende typen enkel-voet orthesen geven. De auteurs willen daarom onderzoeken welke orthese het beste selectief de achtervoet immobiliseert zonder dat de mobiliteit in de voorvoet sterk beperkt wordt.
Ze onderzoeken de volgende drie typen orthesen:

• Lange enkel-voet orthese (schaal in één stuk doorlopend vanaf knieplooi tot aan de kopjes van de metatarsalia);
• Een rigide achtervoet orthese (kortere schaal laag vanaf onderrand gastrocnemius in een stuk doorlopend tot en met de calcaneus);
• Scharnierende achtervoet orthese (vergelijkbaar met b maar verder doorlopend tot aan de kopjes van de metatarsalia en bovendien een scharnierpunt ter hoogte van de enkel-as).

Alle orthesen waren costum made.

Methode

13 proefpersonen met enkelzijde enkelartrose doen mee. Ze hebben geen artrose elders in de onderste extremiteit. De proefpersonen liepen voor de mobiliteitsmetingen over vijf verschillende wandeltrajecten:

• 10 meter over een horizontaal loopvlak.
• 2,4 meter over een 10 graden oplopende vlak. Dit stijgend en afdalend.
• 6 meter lopen over een 10 graden zijwaarts gekanteld vlak. Dit eerst met het gezonde been aan de hellingzijde en daarna met het gezonde been aan de dalzijde.

De volgorde van ondergrond en de type orthese (schoen alleen of schoen en de orthesen) werden gerandomiseerd. De onderzoekers plaatsten 11 retro-reflectieve markers op benige posities van de voet en het onderbeen en nemen het bewegen van de voet tijdens het lopen op met een camera. Daarna werden de gegevens geanalyseerd in driedimensionale verplaatsingen.

Resultaten

De auteurs stellen samenvattend dat geen van de orthese in staat is om alléén de achtervoet te beperken zonder ook een beperking te geven in de voorvoet. (Dit is de combinatie die de auteurs gunstig vinden).

• Een lange enkel/voet orthese beperkt strek de achtervoet in sagittale en frontale vlak, maar ook de voorvoet. Dit maakt het dragen onplezierig en beperkt daardoor mogelijk ook de balans.
• De rigide achtervoet orthese beperkt de achtervoet in alle ondergrond condities vergelijkbaar als de lange enkel/voet orthese maar laat de voorvoet duidelijk meer vrij.
• De scharnierende achtervoet orthese is minder in staat de achtervoet te fixeren dan de lang enkel/voet orthese of de rigide achtervoet orthese terwijl ze juist wel een vergelijkbare immobiliserende invloed op de voorvoet heeft.

Conclusie

De auteurs concluderen dat de rigide achtervoet orthese de beste keuze is voor patiënten met pijn in de enkel op basis van enkelartrose.