Afwijkende mechanische en musculaire patronen bij scapulaire dyskinesie

Scapulaire dyskinesie wordt gedefinieerd als abnormale veranderingen van scapulaire positie en/of scapulaire beweging. Hoewel niet direct gerelateerd aan schouderklachten, wordt het bij 68-100% van de mensen met schouderklachten gevonden, waaronder glenohumerale instabiliteit, rotator cuff blessures en labrum rupturen. Deze schouderklachten zijn allemaal gerelateerd aan veranderingen in het glenohumerale gewricht, subacromiale ruimte, activatie van de schoudergordel musculatuur en spierfunctie. Aangezien schouderafwijkingen en scapulaire bewegingspatronen gerelateerd zijn, is het belangrijk om de specifieke karakteristieken van de verschillende scapulaire bewegingspatronen vast te stellen. De verschillende vormen van scapulaire dyskinesie staan centraal in dit onderzoek. Het doel was om scapulaire bewegingen en geassocieerde spieractivatie tijdens gebruik van de arm te onderzoeken bij mensen met scapulaire dyskinesie. Hierin wordt uitgegaan van vier dyskinesie patronen van de scapula zoals beschreven door Kibler et al. (Kibler, 2002):

I. Angulus inferior patroon (tipping).
II. Margo medialis patroon (winging).
III. Angulus superior patroon (shrugging).
IV. Symmetrisch patroon.

Methode

Er werden 82 vrijwilligers tussen de 18 en 50 jaar met scapulaire dyskinesie geïncludeerd. Inclusiecriteria waren dat ze unilaterale schouderpijn hadden tijdens bewegen, en dan specifiek in de glenohumerale, scapulothoracale, sternoclaviculaire en acromioclaviculaire regio. Een EMG werd gebruikt om de spieractiviteit te meten en een electromagnetisch bewegingssysteem werd gebruikt om 3D kinematische data van de scapula te verzamelen.
Het bewegingspatroon volgens Kibler werd vastgesteld door palpatie en observatie tijdens elevatie van de schouder met dumbbells in beide handen. Vervolgens werden spieractiviteit en kinematische bewegingen gemeten tijdens isometrische contractie in flexie, abductie en elevatie.

Resultaten

Bij patroon II en de combinatie van I + III werd significant meer scapulaire endorotatie gevonden bij het laten zakken van de arm dan bij een normaal patroon. Bij patroon I werd tijdens diezelfde beweging ook significant minder posterieure kanteling van de scapula gevonden. Ook op de EMG werden alleen significante resultaten gevonden tijdens het terugkeren naar de anatomische stand. Bij een hoek boven de 120 graden was de activiteit van de m. trapezius descendens significant hoger bij mensen met een patroon II dyskinesie dan in de normale groep. De activiteit van het onderste deel van de m. trapezius was bij een combinatie van I + II significant minder bij het neerwaarts bewegen van de arm dan bij het normale patroon, terwijl de activiteit van het bovenste deel van de m. trapezius juist hoger was. Bij patroon I en II werd minder activiteit van de m. serratus anterior gevonden.

Opmerkingen samenvatter

Afwijkende scapulaire kinematische patronen en veranderde spieractiviteit lijken invloed te hebben op uitkomsten bij schouderklachten als pijn, ROM en beperkingen. Om normale scapulaire patronen te verkrijgen kan het met name nodig zijn de m. trapezius descendens te inhiberen en de m. trapezius ascendens en m. serratus anterior te activeren bij patiënten met prominente mediale rand (winging) en vergrote angulus inferior (tipping). Deze specifieke kennis is van belang bij de behandeling van schouderklachten; als een scapulaire dyskinesie wordt gevonden, moet zowel aandacht besteed worden aan de betrokken musculaire- als aan de biomechanische patronen.