Patiënten die zich medeverantwoordelijk voor het behandelresultaat voelen gaan meer vooruit met fysiotherapie

De auteurs van dit artikel stellen dat richtlijnen voor musculoskeletale aandoeningen vaak benadrukken dat het betrekken van de patiënt en hem medeverantwoordelijk maken voor het resultaat een essentiële component is bij de behandeling. Toch is er nog maar weinig onderzoek gedaan naar de relatie tussen verwachtingen over verantwoordelijkheden die de patiënt heeft en het behandelresultaat.

Methode
De patiënten kwamen uit een eerstelijns praktijk fysiotherapie. Alle patiënten die de laatste 6 maanden uitbehandeld waren kregen de vragenlijst toegestuurd. Van de 647 deelnemers konden er uiteindelijk 278 worden geanalyseerd.
Metingen

• Sociodemografische variabelen
• Behandeling gerelateerde variabelen: aantal behandelingen, belangrijkste behandelstrategie:
  • actief (thuisoefeningen, ergonomisch advies etc),
  • begeleid actief (trainen onder begeleiding),
  • passief (massage , hotpack etc.).
• Attituden ten aanzien van verantwoordelijkheid: Attitudes regarding Responsibility for Musculoskeletal disorders (ARM: Larsson and Nordhorn, 2004). De lijst meet verantwoording voor preventie, behandeling en management van musculoskeletale aandoeningen. Deze vragenlijst bestaat uit 15 items en is gebaseerd op de Multidimensional Health Locus of Control instrument (MHLC, Wallston, e.a. 1978), maar nu specifiek gericht op musculoskeletale aandoeningen en niet op gezondheid in het algemeen (voor de items zie appendix 1 in het oorspronkelijke artikel.
• Zelfgerapporteerde vooruitgang: vijfpuntsschaal met globaal oordeel over de vooruitgang.

Resultaat
Patiënten die een attitude hebben waarbij ze zichzelf als verantwoordelijk zien actief deel te nemen aan preventie, behandeling en management rapporteerden vaker aanzienlijke verbetering dan patiënten die deze verantwoording uit handen gaven, bij de hulpverlener legden of bij de werkgever.
De auteurs besluiten het artikel dat fysiotherapeuten de opvattingen van de patiënt ten aanzien van actief verantwoording nemen voor het behandelresultaat moeten verkennen bij de patiënt. Als de patiënt deze vooral extern legt kan de fysiotherapeut als eerste stap deze opvattingen bespreekbaar maken.
Als belangrijke beperking van het onderzoek geven de onderzoekers aan dat het retrospectief is.

Opmerking samenvatter
Binnen cognitieve gedragstherapie en ook binnen NLP is een belangrijke veronderstelling dat overtuigingen in belangrijke mate het gedrag en de emoties van de patiënt bepalen, en bovendien dat het vasthouden aan een overtuiging een keuze is een geen passief gegeven. Overtuiging over verantwoordelijkheid kan met een vragenlijst achterhaalt worden, maar natuurlijk ook gewoon in het gesprek met de patiënt. Belemmerende overtuigingen ter discussie stellen en deze in gunstige zin beïnvloeden is echter een kunst op zich…