Ademtraining ondersteund door RSA biofeedback vermindert de autonome disbalans

Veel psychologische en fysieke aandoeningen kenmerken zich door een autonome disbalans. Het orthosympatische zenuwstelsel is daarbij overmatig geactiveerd in verhouding tot het parasympatische zenuwstelsel. Een eenvoudige manier om een indruk te krijgen van deze disbalans is het meten van de variabiliteit van de harstfrequentie of de respiratoire sinus aritmie. Bij stressreacties en aandoeningen zoals angststoornissen, depressie, astma, diabetes en slapeloosheid zien we een verminderde hartfrequentie variabiliteit.
Traag diafragmaal ademhalen geeft ontspanning en verhoogt de respiratoire sinus aritmie. De respiratoire sinus aritmie (RSA) is het verschijnsel dat de hartfrequentie wat versnelt als we inademen en wat vertraagt als we uitademen. Deze veranderingen in de hartfrequentie nemen bij traag diafragmaal ademhalen toe, vooral als men met behulp van RSA-biofeedback de ademhaling precies op curve van de respiratoire sinus aritmie weet af te stemmen.
De huidige studie onderzoekt of ademtraining met behulp van een eenvoudig RSA-biofeedback apparaat (Stress Eraser) effectief is bij patiënten met angst gerelateerde aandoeningen.

Methode

Aan deze studie deden 24 deelnemers mee waarvan 20 het traject geheel afmaakten. De deelnemers hebben allen aandoeningen met een verhoogde autonome disbalans: zoals angststoornissen, al dan niet in combinatie met depressie. De deelnemers werden tijdens dit onderzoek ook behandeld met cognitieve gedragsmatige therapie.
De deelnemers leerden de ademfrequentie te vertragen en af te stemmen of hun respiratoire sinus aritmie. Dit genereert dan lange gladde RSA golven. Voor elke geslaagde golf geeft het apparaat één punt aan. De patiënten werden aangemoedigd per dag 100 punten te verzamelen. Dit komt neer op 20 minuten ademtraining per dag. Als de patiënt weer bij de therapeut komt kan de therapeut de resultaten van de week uitlezen en zo de progressie en therapietrouw bespreken.

Metingen

Aan het begin en aan het eind van de studie (vier weken later) werden de volgende metingen afgenomen:

• Angst: State-Trait Anxiety Inventory (STAI-Y, spielberger e.a. 1983)
• Slaap: Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI Buysse e.a., 1989)
• Boosheid: subschaal van de State-Trait Anger Expression Inventory (Spielberger, 1988)

Resultaten

Zelfrapportage van effect:

• 75% geeft aan dat het gebruik van het apparaat het stressniveau verlaagt.
• 80% geeft aan dat het niveau van ontspanning toenam.
• 46% geef aan dat de positieve emoties zijn toegenomen.
• 60% ervaart een toename in gevoel van rust en vrede.

Ongeveer ¾ van de deelnemers vindt het apparaat meer behulpzaam dan ademtraining zonder dit apparaat, meditatie of yoga.

De angst, boosheid nemen ten opzichte van de voormeting statistisch significant af, de totale slaapduur neem significant toe. Op een aantal maten is een dosiseffect relatie zichtbaar: als men door oefenen meer punten verzameld had was het gunstige effect sterker.

Conclusie

Het draagbare RSA-biofeedback apparaat lijkt een aanvulling op de cognitief gedragsmatige therapie te zijn. De beperking van dit onderzoek is dat er geen controle groep was en dat daarom de resultaten net zo goed geheel aan de cognitieve gedragsmatige therapie toegeschreven kunnen worden. Na deze positieve pilot is dus sterker onderzoek nodig. De aanwezigheid van een dosis-effect verband bij enkele vragenlijsten pleit wel voor het biofeedback apparaat.
Ter informatie de Website van de Stress Eraser: http://stresseraser.com/