Bewegingscounseling programma’s door huisartsen: verspilde moeite?

Meer dan de helft van de westerse populatie beweegt te weinig (minder dan 5 keer per week 30 minuten matig intensief). In de verenigde staten is daarom de PACE interventie ontwikkeld om mensen aan te zetten meer te gaan bewegen. PACE staat voor Physician-based Assessment and Counselling for Exercise. Een huisarts voert deze counseling uit. In een eerste consult moedigt hij de patiënt aan meer te gaan bewegen, gevolgd door een telefonisch contact twee weken later ter aanmoediging en het bespreken van problemen. Er is één onderzoek dat laat zien dat deze interventie op korte termijn het aantal minuten wandelen verhoogd met 37 minuten, in de controle groep met 7 minuten. Het huidige onderzoek vindt in Nederland plaats.

Methode

Aan dit onderzoek deden 29 huisartsen mee. Deze identificeerde patiënten die hypertensie, hypercholesterolemie of diabetes hadden. De patiënten zijn in principe fysiek belastbaar, maar hadden de laatste 6 maanden onvoldoende bewogen. Per praktijk doen uiteindelijk 25 patiënten mee die gerandomiseerd aan de PACE interventie (n= 191) of aan een controleconditie (n=205) zijn toegewezen. Elke patiënt kreeg één sessie van 10 minuten bij huisarts of nurse practitioner met een gesprek over hun hypertensie, diabetes en/of cholesterol en het advies meer te gaan bewegen. De Nederlandse PACE interventie bestond uit twee sessies en twee telefonische ondersteuningssessies. In de eerste sessie is ook het stadium van veranderingsbereidheid bepaald en de informatie is daarop toegesneden (precontemplatie, contemplatie/preparatie, of actie/behoud fase). Het geheel is ondersteund met folders. Twee weken later volgde een telefoongesprek voor aanmoediging en bespreking van problemen rond het uitvoeren van het bewegingsadvies. Na 4 weken was er weer een sessie op de praktijk en na 8 weken weer een telefonische follow-up vooral gericht op het voorkomen van terugval. De huisartsen/nurse practitioners zijn in één uur getraind in het protocol. Het advies in de eerste sessie van de controle groep was minder uitgebreid en vergelijkbaar met de adviesvorm of aanmoediging die standaard wordt gegeven.
De belangrijkste uitkomstvariabele, de mate van fysieke activiteit, is met behulp van een vragenlijst opgetekend. Naast de voormeting is er gemeten op 8 weken, 6 maanden en na 1 jaar.

Resultaat

Het resultaat is teleurstellend. In beide groepen neemt weliswaar de totale fysieke activiteit met ongeveer één uur per week toe, maar er is tussen de groepen geen statistisch significant verschil. Op gewicht of body mass index is in beide groepen geen effect gevonden. De buikomtrek is zelfs iets toegenomen.
De auteurs concluderen dat de interventie niet effectief is. Dit stemt overeen met de meeste onderzoeken naar het effect van dergelijke interventies door huisartsen. Maar omdat in beide groepen de fysieke activiteit toeneemt, lijkt het vooralsnog goed dat huisartsen in welke vorm dan ook aandacht besteden en advies geven aan relatief inactieve patiënten met hypertensie, diabetes en/of verhoogd cholesterol. Onduidelijk is wat het effect is ten opzichte van totaal geen bewegingsadvies krijgen.
Interessant is de vraag of fysiotherapeuten een effectiever programma kunnen bieden.