Succesvolle behandeling van rugpijn herstelt hersenactiviteit

Chronische pijn tast het denkvermogen van patiënten aan. Dit is een fysiotherapeutisch relevante bevinding, want voor coping met pijn en beperkingen is helder denkvermogen nodig.
Bij taakgericht denken zijn zowel taak-positieve netwerken (TPN) als taak-negatieve-netwerken (TNN) betrokken. De taak-positieve en taak-negatieve netwerken zijn negatief aan elkaar gecorreleerd. Als bij een denktaak de taak-positieve netwerken actief worden dan neemt tegelijkertijd de activiteit in de taak-negatieve netwerken af. Deze onderlinge verbondenheid en balans is ook in rust aanwezig. De auteurs speculeren dat bij chronische pijn patiënten de verbindingen (connectiviteit) tussen de bovenbeschreven cognitieve netwerken afwijkend is van gezonde personen. Bovendien verwachten ze dat succesvolle behandeling van de rugpijn deze afwijkingen vermindert. De insula en de linker dorsolatera-prefrontale cortex sturen voor een deel de taak-positieve en taak-negatieve netwerken aan. De auteurs speculeren daarom dat de verbinding naar deze regionen bij rugpijn afwijkend zijn, maar na behandeling kunnen herstellen.

Methode

Aan dit onderzoek deden 14 patiënten met chronisch lage rugpijn mee. De klachten moesten minimaal één jaar bestaan. 16 gezonde proefpersonen dienden als vergelijkingsgroep. Zes patiënten kregen tijdens de onderzoeksperiode als behandeling een facet gewricht blokkade en acht patiënten kregen een operatie aan de wervelkolom. Voor en na deze behandelingen werden er fMRI’s gemaakt van de hersenen terwijl de deelnemers een cognitieve taak uitvoerden.

Resultaten

Voorafgaande aan de behandeling hadden de rugpijn patiënten een duidelijk verminderde connectiviteit tussen de bilaterale insulate cortexen naar de taak-positieve en taak-negatieve netwerken dan de gezonde deelnemers. Na succesvolle behandeling bleek deze connectiviteit zich gedeeltelijk te herstellen. Ook de connectiviteit richting de linker dorsolaterale frontale cortex herstelt gedeeltelijk na succesvolle behandeling. Na de behandeling bleek de integriteit van de witte stof banen vanuit de insula weer toegenomen te zijn en dit correleerde met de mate van pijn afname door de behandeling. De connectiviteit van de insula naar het gehele brein bleek ook afgenomen bij chronische pijn patiënten een ook dit herstelde zich gedeeltelijk na succesvolle behandeling. De toename in connectiviteit van de insula na de behandeling correleerde met een afname in pijn en bepekringen.
De linker dorsolaterale prefrontale cortex had verminderde connectiviteit bij chronische lage rugpijn versus gezonden. Na succesvolle behandeling neemt de connectiviteit van de linker dorsolaterale prefrontale cortex weer toe naar diverse hersenregionen. Deze verbeteringen in connectiviteit na de behandeling hing weer samen met de afname in pijn en bepekringen.

Opmerkingen samenvatter

Patiënten met chronische rugpijn hebben verminderde connectiviteit naar wijdverspreide regionen vanuit de insula en linker dorsolaterale prefrontale cortex. Vanuit deze regionen was er ook meer specifiek een verminderde connectiviteit naar taak-positieve en taak-negatieve netwerken. Deze bevindingen verklaren het verminderde cognitieve functioneren dat bij chronische rugpijn patiënten is vastgesteld. Interessant in dit artikel is dat na succesvolle behandeling de connectiviteit voor een deel weer herstelde. De mate van herstel hing samen met de mate van afname in pijn en beperkingen.
De chronische pijn patiënt heeft het moeilijk. Zijn cognitieve vermogens zijn afgenomen. Daarmee is dan tegelijkertijd zijn copingvermogen met zijn rugklachten afgenomen, maar ook de coping met werk- en algemene levensstress. Dat betekent dat de fysiotherapeut moet oppassen de chronische pijn patiënt qua zelfregulatie niet te overvragen. Positief in dit onderzoek is dat na succesvolle behandeling het brein zich gedeeltelijk weer lijkt te herstellen, waardoor denken (en coping en participatie) weer beter mogelijk wordt.