Pijntekening screent op pijnsensitisatie en psychosociale factoren

Diverse studies tonen een verband aan tussen de mate van uitgebreidheid van lichamelijke pijn en psychosociale factoren zoals angst, depressie, somatisatie, slaap, gezondheidszorg gebruik, beperkingen en socio-economische status. Deze link tussen de uitgebreidheid van pijn en psychosociale factoren heeft zelfs een genetische component.
Een aantal auteurs stellen dat de mate van uitgebreidheid van de pijn een indicatie geeft over de aanwezigheid van psychische problematiek bij een patiënt met chronische pijn of het risico op psychische problematiek verhoogt. Andere auteurs vinden echter geen verband.
Gezien deze conflicterende literatuur deden de auteurs hier een onderzoek naar. Ze willen kijken of de grootte van de pijnregio in een pijntekening gebruikt kan worden als screeningsinstrument voor pijn sensitisatie, psychosociale belasting en gebruik van gezondheidszorg. De hypothese was dat patiënten die in een pijntekening meer dan 20% pijnoppervlakte aangeven slechter scoorden op pijnsensitisatie, psychosociale stress en gebruik van gezondheidszorg.

Methode

Alle patiënten met chronische pijn (n=144) die ingestuurd werden naar een derdelijns multidisciplinair pijncentrum vulden een set vragenlijsten in, waarin opgenomen:

• Pijnsensitisatie en neuropathische pijn: painDETECT questionnaire (PD-Q) en VAS. Hier zat een pijntekening bij. Via de RON-methode werd het gezamenlijke oppervlakte van de pijnregio’s berekend.
• Depressie, angst en stress: Dass21.
• Pijnlocaties: WPI.
• Stressvolle levensgebeurtenissen: SLE.
• Psychosociale stressoren: PSS.
• Gebruik van actieve versus passieve pijnmanagementstrategie: PMS.
• Demografische data.

Op basis van de literatuur werden een aantal drempels vastgesteld waar men de beslissing legde of de ‘variabele’ (zoals depressie) wel of niet aanwezig was.

Resultaten

Van de 144 pijn patiënten bleken 33 patiënten een pijnregio van groter dan 20% in de tekening aan te geven. Analyse van deze gegevens toonde dat er een significant verschil is tussen de twee groepen pijn patiënten. De pijn patiënten die een pijnregio aangaven van meer dan 20% overschreden vaker de diagnostische drempel voor angst, pijnsensitisatie, stressvolle levensgebeurtenissen, psychosociale stressoren en passieve pijnmanagementstrategieën.
Het oppervlakte van de pijnregionen in de pijntekening correleerde significant met de WPI, PD-Q en het gebruik van meer dan 7 pijn managementstrategieën.

Opmerkingen samenvatter

Fysiotherapeuten die hun patiënten zo min mogelijk met vragenlijsten willen belasten kunnen via pijntekeningen een impressie vormen over pijnsensitisatie en de mentale-emotionele toestand van de patiënt. Als het oppervlak van de pijnregionen groter is dan 20% van het totale lichaamsoppervlak dan is de kans significant verhoogt dat er pijnsensitisatie-neuropathische pijn, angst, stressvolle levensgebeurtenissen, psychosociale stressoren en pijnmanagementstrategieën aanwezig is. Dat maakt het aannemelijk dat de psychosociale poot van de biopsychosociale benadering bij deze patiënt ingezet moet worden.
De auteurs in dit artikel berekenden het gezamenlijke oppervlak van de pijnregionen via de RON-methode (‘Rules of nine’) Dit is een scoringsmethode die voor patiënten met brandwonden is ontwikkeld.