Raakpunten tussen spiritualiteit en mentaal- en fysiek welzijn: actieve hoopvolle verbondenheid

Vanaf de verlichting in de 17e eeuw tot aan het begin van de twintigste eeuw meende men dat verlichting van lijden vooral door de ontwikkeling van wetenschap en technologie gegeven zou worden. Door deze visie beschouwd men tegenwoordig “ spiritualiteit als therapie” als een alternatieve- of complementaire therapie. Ondanks dat het biopsychosociale model ruimte biedt voor gedachten, gevoelens en gedragingen van de patiënt, en daardoor ruimte creëert voor ‘spiritualiteit’, is spiritualiteit in de sociale wetenschappen toch lange tijd onderbelicht geweest. Daar is ondertussen vanaf de jaren 90 verandering in gekomen. Deze veranderingen zijn ook merkbaar binnen de gezondheidsetting. Drie voorbeelden: In de verenigde staten bijvoorbeeld biedt bijna 2/3 van de medische opleidingen een cursus met ‘spiritualiteit’ als thema aan. De World Health Organisation (WHO) beschrijft gezondheid als “all embracing including physical, mental, social and spiritual aspects”. Onderzoek heeft ondertussen bevestigd dat religie en spiritualiteit een relevante bijdrage leveren aan gezondheid en herstel. Wat zijn de kernmerken van spiritualiteit en hoe verhouden die zich tot gezondheid? Theologische deskundigen van verschillende richtingen (boeddhisme, hindoeïsme, quakerisme, katholicisme, en judaïsme) vinden de volgende drie elementen kenmerkend voor spiritualiteit: Actief ———————- passief Hoopvol —————— hopeloos Verbondenheid ——— separatie In het volgende zal vanuit deze drie…