De waarde van mindfulness binnen de fysiotherapie

De integratie van mindfulness-interventies in fysiotherapie heeft de afgelopen jaren aanzienlijk aan belang gewonnen, met een groeiend aantal bewijzen die de effectiviteit ervan voor verschillende fysieke en psychologische aandoeningen ondersteunen. Mindfulness, gedefinieerd als de opzettelijke en niet-oordelende focus op het huidige moment, biedt een holistische benadering die een aanvulling vormt op traditionele fysiotherapiestrategieën. Deze synthese bespreekt meerdere studies die de effectiviteit van mindfulness-interventies in verschillende fysiotherapiekaders onderstrepen, met de nadruk op aspecten van patiëntresultaten, psychosociale voordelen en algeheel welzijn.

Werkingsmechanismen

Een van de belangrijkste mechanismen waardoor mindfulnessinterventies effectief zijn, is hun vermogen om de psychologische flexibiliteit en copingmechanismen van patiënten te verbeteren. Zo is aangetoond dat mindfulness-gebaseerde cognitieve therapie (MBCT) en acceptatie- en commitmenttherapie (ACT) de symptomen van angst en depressie bij patiënten met chronische aandoeningen verbeteren. Coronado et al. wijzen op gerandomiseerde gecontroleerde studies die aantonen dat cognitieve gedragskomponenten, waaronder mindfulness-oefeningen, musculoskeletale pijn aanzienlijk kunnen verlichten, waardoor een duidelijk verband wordt aangetoond tussen psychologisch welzijn en het beheersen van lichamelijke symptomen (Coronado et al., 2020). Deze bevindingen worden verder ondersteund door een studie die aangeeft dat mindfulness-training kan leiden tot verbeterde emotionele reacties bij verschillende klinische populaties, waardoor het een effectieve aanvullende therapie is in fysieke revalidatieomgevingen (Erisman & Roemer, 2010).

Bovendien wordt het verband tussen mindfulness en verhoogde fysieke activiteit geïllustreerd in een overzicht van Schneider et al., waarin wordt opgemerkt dat op mindfulness gebaseerde interventies niet alleen deelname aan lichaamsbeweging bevorderen, maar ook de algehele psychologische gezondheid verbeteren (Schneider et al., 2018). Interventies die specifiek zijn ontworpen voor lichaamsbeweging maken vaak gebruik van mindfulness om psychologische barrières aan te pakken, waardoor de therapietrouw wordt verbeterd en de revalidatieresultaten worden geoptimaliseerd. Deze integrale aanpak kan leiden tot een betere pijnbeheersing en functionele resultaten, zoals blijkt uit studies die aantonen dat beoefenaars van mindfulness een vermindering van de ervaren pijn melden (Petrozzi et al., 2021).

Veerkracht

Het is vermeldenswaard dat de effectiviteit van op mindfulness gebaseerde interventies verder reikt dan individuele symptomen en veerkracht bevordert en het algehele welzijn verbetert. Philippe et al. rapporteren over de impact van mindfulness op veerkracht tijdens de COVID-19-pandemie, waarbij deelnemers die mindfulness beoefenden een grotere psychologische veerkracht vertoonden dan deelnemers die alleen aan lichaamsbeweging deden (Philippe et al., 2021). Dit inzicht is cruciaal, omdat het aangeeft dat mindfulness niet alleen lichamelijk ongemak verlicht, maar ook een mindset cultiveert die een blijvende mentale veerkracht bevordert, met name in uitdagende contexten.

Therapeutische relatie

Het integreren van mindfulness in fysiotherapie bevordert ook een betere communicatie tussen patiënt en zorgverlener en versterkt de therapeutische alliantie. Dean et al. onderstrepen het belang van mindfulness voor het verbeteren van de interactie tussen therapeuten en patiënten, en suggereren dat mindfulness-training voor fysiotherapeuten kan leiden tot meer empathische en effectieve zorg (Dean et al., 2017). Door mindful practices te integreren, kunnen therapeuten in het hier en nu blijven en beter inspelen op signalen en behoeften van patiënten. Dit kan leiden tot een betere therapietrouw en tevredenheid, wat uiteindelijk resulteert in betere therapeutische resultaten.

Kwaliteit van leven

Bovendien is het potentieel van mindfulness practices voor het verbeteren van de kwaliteit van leven bij verschillende bevolkingsgroepen goed gedocumenteerd. Hoewel specifieke studies over mindfulness binnen fysiotherapie minder gangbaar zijn, zijn er steeds meer aanwijzingen dat patiënten die mindfulness-oefeningen integreren, een hogere tevredenheid en een betere kwaliteit van leven rapporteren bij de behandeling van chronische ziekten (Kimmes et al., 2015). Deze bevindingen versterken de noodzaak om mindfulness te integreren in revalidatieprogramma’s als aanvullend hulpmiddel bij conventionele fysiotherapie, wat de emotionele regulatie, het zelfbewustzijn en uiteindelijk het herstel van patiënten kan verbeteren.

Conclusies

Concluderend kan worden gesteld dat de integratie van mindfulness-interventies in fysiotherapie wordt ondersteund door een solide body of evidence die de effectiviteit ervan aantoont bij het verminderen van pijn, het verbeteren van het psychisch welzijn, het verbeteren van therapeutische relaties en het bevorderen van de algehele veerkracht van patiënten. De bevindingen impliceren dat fysiotherapie een mindfulness-technieken zou moeten overwegen om betere resultaten te behalen en de therapeutische ervaring voor patiënten in verschillende klinische settings te verbeteren. Toekomstig onderzoek zou zich moeten richten op het verfijnen van deze interventies, het begrijpen van de langetermijneffecten ervan en het evalueren van de effectiviteit ervan bij verschillende demografische groepen en aandoeningen.

Foto bij artikel door FreshSplash / iStock

Literatuur

Coronado, R., Brintz, C., McKernan, L., Master, H., Motzny, N., Silva, F., … & Archer, K. (2020). Psychologically informed physical therapy for musculoskeletal pain: current approaches, implications, and future directions from recent randomized trials. Pain Reports, 5(5), e847.
https://doi.org/10.1097/pr9.0000000000000847

Dean, S., Peng, W., Zaslawski, C., Elliott, D., Newton‐John, T., Campo, M., … & Pappas, E. (2017). Mindfulness in fysiotherapie en ergotherapie: een verkennend onderzoek. Physical Therapy Reviews, 22(5-6), 221-228. https://doi.org/10.1080/10833196.2017.1341594

Erisman, S. en Roemer, L. (2010). Een voorlopig onderzoek naar de effecten van experimenteel opgewekte mindfulness op emotionele reacties op filmfragmenten. Emotion, 10(1), 72-82. https://doi.org/10.1037/a0017162

Kimmes, J., Mallory, A., Cameron, C., & Köse, Ö. (2015). Een behandelmodel voor angstgerelateerde seksuele disfuncties met behulp van mindfulnessmeditatie binnen een sekspositief kader. Sexual & Relationship Therapy, 30(2), 286-296. https://doi.org/10.1080/14681994.2015.1013023

Petrozzi, M., Spencer, G., & Mackey, M. (2021). Een procesevaluatie van het Mind Your Back-onderzoek naar psychologisch onderbouwde fysieke behandelingen voor chronische lage rugpijn. Chiropractic & Manual Therapies, 29(1). https://doi.org/10.1186/s12998-021-00389-y

Philippe, R., Schwab, L., & Biasutti, M. (2021). Effecten van lichaamsbeweging en mindfulness op veerkracht en depressie tijdens de eerste golf van de COVID-19-pandemie. Frontiers in Psychology, 12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.700742

Schneider, J., Malinowski, P., Watson, P., & Lattimore, P. (2018). De rol van mindfulness bij lichaamsbeweging: een systematisch overzicht. Obesity Reviews, 20(3), 448-463. https://doi.org/10.1111/obr.12795