Creatieve dans effectiever dan repetitieve dans bij fibromyalgie
Deze meta-analyse toont dat dans, en dan vooral creatieve vormen zoals biodanza en danstherapie, effectiever zijn bij fibromyalgie dan repetitieve routines. Creatieve dans vermindert pijn en ziekte-impact en verbetert het welzijn—met een stevig onderbouwd biopsychosociaal perspectief.
Patiënten ervaren naast chronische pijn ook symptomen zoals vermoeidheid, slaapstoornissen, cognitieve beperkingen en psychologische klachten, waaronder angst en depressie. De multidimensionale aard van deze aandoening maakt een biopsychosociale benadering noodzakelijk.
Lichamelijke activiteit is een van de meest effectieve niet-farmacologische interventies bij fibromyalgie. Dans is een vorm van fysieke activiteit die niet alleen motorische coördinatie, maar ook cognitieve en emotionele processen stimuleert. De vraag is echter welke vorm van danst het meest effectief is: een gestructureerde, repetitieve dans of een meer creatieve, expressieve benadering?
Methode
De onderzoekers voerden een systematische review en meta-analyse uit volgens de PRISMA-richtlijnen. Ze doorzochten meerdere databases (Cochrane Library, PubMed, Google Scholar, Web of Science, Embase en Scopus). Studies werden opgenomen als ze voldeden aan de volgende criteria:
- Deelnemers waren gediagnosticeerd met fibromyalgie.
- Er was een interventie met dansbewegingen (creatief of repetitief).
- Er was een controlegroep.
- De studie evalueerde de impact van de ziekte, pijn of kwaliteit van leven.
- Het betrof een klinische of gerandomiseerde gecontroleerde trial.
Vijftien studies voldeden aan deze inclusiecriteria. De methodologische kwaliteit van de studies werd beoordeeld met de Cochrane Collaboration’s tool. Het GRADE-systeem werd gebruikt om de bewijskracht te bepalen.
Resultaten
Uit de meta-analyse bleek dat dansinterventies een significante verbetering teweegbrachten in de impact van fibromyalgie (standaard gemiddelde verschil -0,69), pijnvermindering (-0,70) en kwaliteit van leven (+0,43). Belangrijk was dat de effecten groter waren wanneer de dansvorm een creatief element bevatte.
Werkingsmechanisme
Het verschil in effectiviteit tussen creatieve en repetitieve dans zou kunnen worden verklaard door de neurobiologische en psychosociale effecten van creativiteit en emotionele expressie:
- Neuroplasticiteit: Creatieve dans vereist het aanleren van nieuwe bewegingen en het combineren van ritmische coördinatie met emotionele expressie. Dit stimuleert neuroplasticiteit en activeert hersengebieden die betrokken zijn bij pijnregulatie.
- Psychosociale effecten: Creatieve dansvormen bevorderen sociale interactie, emotionele expressie en zelfbewustzijn, wat kan bijdragen aan een betere copingstrategie voor chronische pijn.
- Stressregulatie: Dans verlaagt de cortisolspiegels en verhoogt de afgifte van endorfines, serotonine en oxytocine, wat stress en pijnperceptie vermindert.
Opmerking samenvatter
Voor fysiotherapeuten die werken met fibromyalgiepatiënten biedt dit onderzoek interessante aanknopingspunten. Creatieve dansinterventies, zoals biodanza, bellydance of meer geïndividualiseerde expressieve bewegingen, kunnen een waardevol alternatief zijn voor puur repetitieve oefeningen. Het gaat dus niet om het simpelweg inoefenen en herhalen van danspasjes, maar om gevarieerd, creatief en expressief bewegen. Dit is een aanzienlijk rijkere bewegingstaak.
Het is enorm zinvol als fysiotherapeuten dans integreren binnen hun behandeling. Dansant bewegen in de vorm van dansante fysiotherapie is een stimulusrijke en belevingsrijke bewegingsvorm. Dit past bij het idee om patiënten met aanhoudende pijn een ‘enriched (psycho-motor) environment’ aan te bieden, dat herstellende neuroplasticiteit faciliteert.
