Training trapezius ascendens leidt tot pijnvermindering trapezius descendens bij schouderklachten

De pathologische mechanismen van nek- en schouderpijn worden geassocieerd met zowel psychosociale als fysieke oorzaken. Vanuit zowel wetenschappelijke literatuur als fysiotherapeutische ervaring lijkt het zo te zijn dat een verhoogde activatie van de trapezius pars descendens gepaard gaat met een verminderde controle in de trapezius pars ascendens en de serratus anterior. Deze combinatie heeft nek/schouderpijn tot gevolg. Tijdens werken op de computer is in een EMG-onderzoek een verhoogde tonus van de m. trapezius gemeten, wat leidde tot veranderde spieractiverings patronen in de overige spieren rondom de scapula. Op die manier komen mensen in een vicieuze cirkel terecht waarbij de pijnsymptomen steeds erger worden. Behandelmethoden van nek/schouderpijn variëren sterk, van rust tot actieve oefeningen. Actieve therapie loopt ook uiteen van het trainen van het pijnlijke gedeelte, tot dat juist vermijden en de spiergroepen er omheen trainen. Voor mensen die compensatoire bewegingspatronen hebben aangeleerd is het van belang de zwakkere spiergroepen mee te nemen in de behandeling. In dit randomized controlled trail is intensieve training van de trapezius pars ascendens en de serratus anterior onderzocht, terwijl training van de trapezius pars descendens wordt geminimaliseerd, bij mensen met chronische nek/schouderklachten.

Methode

Mensen met schouderklachten met minstens een score van 3 op een schaal van 0-9 werden geïncludeerd in dit onderzoek. Na excludering beleven er 57 mensen over voor deelname aan het onderzoek; 47 vrouwen en 10 mannen. De gemiddelde pijnscore was 5,6 en de deelnemers hadden gemiddeld 183 dagen pijn gehad in het afgelopen jaar. Alle participanten werkten minstens 75% van de werktijd achter de computer. Drieëntwintig mensen werden ingedeeld in de controle groep, 24 in de trainingsgroep. De trainingsgroep ontving 3×20 minuten therapie gedurende 10 weken. De controlegroep moest doorgaan met hun normale activiteiten. De trainingsgroep kreeg scapulaire functietraining gericht op de trapezius pars ascendens en de serratus anterior. Primaire uitkomst was pijn in nek/schouder regio.
De meetinstrumenten die werden gebruikt waren:

• Zelf-gerapporteerde pijnintensiteit (Ohlsson, 1994): op een schaal van 0-9, wat wekelijks via email werd gerapporteerd.
• Pressure Pain Treshold; gemeten op de spierbuik van de upper trapezius, spierbuik lower trapezius, sternum (druk op andere structuur dan een spier) en de m. tibialis anterior (niet behandeling gerelateerde spier)
• Maximale spierkracht (Essendrop 2001); protractie en elevatie gemeten met dynamometers op de baseline en aan het eind van de interventie.
• Therapietrouw; gemeten aan de hand van de aanwezigheid bij de sessies en het invullen van de wekelijkse vragenlijst.

Resultaten

De zelf-gerapporteerde pijn was aan het eind van de interventieperiode significant lager in de trainingsgroep dan in de controlegroep. Het verschil betrof 2.0 punten. De pressure pain treshold was in alle vier de regio’s verhoogd, alleen op de spierbuik van de trapezius pars ascendens was deze verandering significant. In de controlegroep waren er geen significante verschillen te zien. Schouder elevatie kracht was significant toegenomen in de trainingsgroep vergeleken met de controlegroep. Protractie (serratus anterior) was ook toegenomen, maar liet geen significant verschil zien met de controlegroep. In beide groepen was 1 uitvaller gedurende de onderzoeksperiode, de therapietrouw was hoog.

Opmerkingen samenvatter

Dit onderzoek laat zien dat krachttraining van de trapezius pars ascendens en de serratus anterior een significant positief effect heeft bij mensen met chronische schouderpijn. De afname in pijnscore van 2 punten wordt beschouwd als een klinisch relevant effect. Als de trapezius pars descendens te pijnlijk is om direct te behandelen, kan deze behandeling toch positieve effecten in de pijnlijke regio teweeg brengen. Deze behandeling is bovendien makkelijk toe te passen en vraagt om weinig apparatuur.