Sportblessures voorkomen door teams stressmanagement aan te bieden

De geschatte incidentie van sportblessures is 2,4 tot 4,5 blessures per 1000 uur training c.q. competitie. Sportblessures hebben een grote impact op het mentale en fysieke welzijn van de sporter en er zijn aanzienlijke kosten aan verbonden. De laatste jaren krijgen psychologische factoren in de ontstaansgeschiedenis van sportblessures meer de aandacht. Het ‘Stress and  Injury model’ van Williams en Andersen (1998) (zie figuur) is een bekend en veel gebruikt model om de antecedenten van sportblessures te analyseren. Stress staat in dit model centraal. In het kort zorgt stress voor verhoogde spierspanning (slechtere motorische sturing) en vernauwde aandacht wat de kans op een sportletsel verhoogt.

Om deze negatieve impact van stress te counteren worden ontspanningsoefeningen voorgesteld, meeste gebruikt daarbij zijn adem oefeningen en progressieve spierrelaxatie. De aandachtsversmalling die door stress optreedt kan aangepakt worden door de sporter te leren zijn catastrofale interpretaties van situaties te relativeren via een functionele innerlijke zelfspraak (Stress-Inoculation training: SIT). Hoewel deze technieken bewezen effectief zijn in het reduceren van stress is het effect op het voorkomen van sportblessures met wisselend succes aangetoond. Dat was de reden voor de onderzoekers om zelf een effectonderzoek hiernaar op te zetten.

Methode

Aan dit onderzoek deden 74 mannelijke jonge voetballers mee (leeftijd 17-19 jaar). De vier teams die deelnamen werd random toegewezen aan de stressmanagement groep of controle groep. De controle groep kreeg één dag scholing in de relatie tussen psychologische factoren en sportprestaties.
Het stressmanagement programma duurde drie maanden waarbij één keer per week één sessie van één uur plaatsvond. Deze sessies werden geleid door een psycholoog. Het programma bestond uit de volgende onderdelen:

• Het verkennen van de relatie tussen gedachten en emoties.
• Progressieve spierrelaxatie, ademtraining, verbeelding en passieve en differentiële spierontspanning.
• Zelfinstructies en aandachtstraining.
• Stress-inoculation training.
• Huiswerk oefeningen.

Resultaten

Voor aanvang van het onderzoek waren het aantal blessures in de beide groepen gelijk. Na de interventie periode hadden de deelnemers aan het stressmanagement programma significant minder sportblessures dan de controle groep. Het aantal sportblessures was te aanzien van de controle groep gehalveerd. Het programma werd positief ontvangen. De tevredenheid van de voetballers met het programma was groot: zes punten op een schaal van maximaal zeven. Ook de trainers waren tevreden en zagen positieve veranderingen bij de voetballers die in het stressmanagement programma zaten.

Opmerking samenvatter

Fysiotherapeuten die sportteams begeleiden kunnen overwegen een dergelijk programma aan te beiden. Als ze menen onvoldoende kennis en vaardigheden hierin te hebben dan kan samenwerking met een fysiotherapeut die geschoold is in psychologische interventies een winnende combinatie zijn. Mogelijk kan de fysiotherapeut een combinatie maken van interventies die op het bovenstaande programma aansluiten, maar bekender zijn binnen de Nederlandse fysiotherapie:

• Rationele emotieve gedragsmatige therapie REBT.
• Progressieve relaxatie, ademtraining en verbeelding.
• Mindfulness training (aandacht en gelijkmoedigheid).
• Het geleidelijk toepassen van deze emotie regulatie technieken in telkens stressvollere natuurlijke situaties (inoculatie training).
• Huiswerk oefeningen.