Persoonlijke factoren verminderen therapietrouw bij bekkenbodemklachten

Naar schattingen hebben 25-45% van de vrouwen last van incontinentieklachten. Fysiotherapie is bij deze klachten de eerst aangewezen therapie. Om een goed resultaat te behalen, is het belangrijk dat mensen zowel op korte als lange termijn hun oefeningen blijven doen. Een hogere therapietrouw kan verergering van de klachten of een operatieve ingreep voorkomen. Uit cijfers blijkt dat op de korte termijn 64% van de patiënten de oefeningen goed volhoudt, maar dat het op lange termijn (6 maanden of langer) daalt naar zo’n 23%.

Vijf dimensies van therapietrouw

Therapietrouw is een multifactorieel fenomeen, waarbij de Wereld Gezondheids Organisatie WHO vijf dimensies heeft vastgesteld waarin verschillende factoren van invloed zijn.

Deze vijf dimensies zijn:

• Sociodemografische factoren zoals leeftijd, opleidingsniveau en omgeving.
• Medische professionals en zorgsysteem, zoals de patiënt-therapeutrelatie, de lokale of landelijke gezondheidszorg.
• Therapie-gerelateerde factoren, zoals de duur van de behandeling, eerdere (negatieve) ervaringen met therapie, neveneffecten, behandelsucces.
• Patiënt-gerelateerde factoren: kennis, attitude, overtuigingen, verwachtingen.
• Aandoening-gerelateerde factoren zoals de ernst van de symptomen, mate van beperkingen, mate van achteruitgang, ernst van de aandoening en beschikbaarheid van effectieve behandelmethodes.

Methode

In deze observationele cross-sectionele studie bekijken de onderzoekers welke factoren binnen deze vijf dimensies van belang zijn voor de therapietrouw op lange termijn bij vrouwen met incontinentieklachten die bekkenbodemtherapie krijgen. De deelnemers vulden een vragenlijst in met 28 vragen, gebaseerd op de vijf dimensies van de WHO. De laatste twee vragen waren gericht op de mate van therapietrouw.

Resultaten

In totaal werden 61 vrouwen geïncludeerd in deze studie met een gemiddelde leeftijd van 55 jaar. Eén op de drie mensen noemden hun eigen therapietrouw laag, 47% vond het matig en 20% vonden dat ze een hoge therapietrouw hadden.

Alleen de patiënt-gerelateerde factoren bleken significant gerelateerd aan de therapietrouw. De meest bepalende items voor slechte therapietrouw waren het ‘vergeten om oefeningen te doen’ en het ‘genoeg hebben van de oefeningen’. Motivatie en commitment waren de belangrijkste factoren om het vol te houden. Patiënten met een lage therapietrouw gaven zelf als redenen vooral luiheid, gebrek aan discipline, verbetering van de symptomen, vermoeidheid, tijdgebrek, te weinig aandacht en te weinig feedback op de oefeningen.

Conclusie en opmerkingen

Verschillende factoren spelen een rol bij het volhouden van de oefeningen voor de bekkenbodem. De deelnemers vonden de oefeningen niet moeilijk of vervelend en waren over het algemeen positief over het effect van de oefeningen. De (inhoud van de) fysiotherapie zelf lijkt dus niet bepalend te zijn voor het volhouden van de oefeningen. Vooral patiëntgerelateerde factoren blijken bepalend. Door deze factoren goed in kaart te brengen, kan de fysiotherapeut samen met de patiënt manieren te bedenken om de achteruitgang in therapietrouw tegen te gaan.