Fysiotherapeutische interventie tijdens gymles helpt bij voorovergebogen houding

De twee meest voorkomende houdingsproblemen bij adolescenten zijn een voorovergebogen hoofd (forward head posture, FHP) en protractie van de schouders (PS). Nek- en schouderpijn komen ook veel voor in deze leeftijdsgroep. FHP gaat gepaard met hyperextensie van de cervicale wervelkolom en is geassocieerd met verkorting van de m. trapezius pars descendens, posterieure cervicale extensoren, sternocleidomastoïdeus en de levator scapulae. PS is een voorwaartse verplaatsing van het acromion ten opzicht van de processus spinosi van C7  en is geassocieerd met een protractie, anteriore tilt en endorotatie van de scapula en spanning op de pectoralis minor.

Om FHP te corrigeren blijkt het rekken van de betrokken spieren effectief. Ook bij PS is dit een veelgebruikte therapie samen met het versterken van de rotator cuff. Het doel van deze studie was om te bekijken wat de effecten van deze therapie is als deze interventie gedurende langere tijd (32 weken) wordt uitgevoerd en of er detraining optreedt als de therapie weer stopt.

Methode

Adolescenten tussen de 15 en 17 jaar werden geïncludeerd. De hoek van de cervicale wervelkolom en schouder werden gemeten. Als deze minder dan respectievelijk 50° en 52° was werd de deelnemer geïncludeerd. Gedurende 32 weken kregen de deelnemers die ingedeeld waren in de experimentele groep rek- en krachtoefeningen tijdens de gymlessen (2x per week 15 minuten). De controlegroep volgende alleen de gewone gymles. Van week 32 tot week 48 volgden alle deelnemers de gewone gymlessen en kreeg de experimentele groep dus geen extra interventie meer. Metingen werden uitgevoerd aan het begin van de studie, na 32 weken en na 48 weken. Zelfgerapporteerde schouder- en nekpijn en functie werden gemeten door middel van de American Shoulder and Elbow Surgeons Standardized Shoulder Assessment Form (ASES; Guillemin 1993).

Resultaten

De controlegroep bestond uit 46 participanten, de experimentele groep uit 42.  Bij baseline waren er geen verschillen qua hoeken tussen de deelnemers. Na afloop van de 32 weken training was er in de interventiegroep een significante toename van de cervicale hoek en de schouder-hoek. In de controlegroep waren deze verschillen niet te zien, maar wel een significante afname van de sagittale tilt van het hoofd. Bij vergelijking tussen de groepen was er een significant beter resultaat op schouder-hoek in de interventiegroep dan in de controlegroep. Op de ASES waren in beide groepen geen significante verschillen te zien na 32 weken.

In de 16 weken rust nam de sagittale tilt van het hoofd in de controlegroep weer significant toe. Verder vonden er in deze periode geen significante veranderingen plaats.

Opmerkingen samenvatter

Deze studie laat zien dat een gerichte interventie gedurende 32 weken positieve resultaten heeft op de houding van hoofd en nek in adolescenten. Na een periode van 16 weken waarin de interventie niet werd uitgevoerd, bleven de resultaten gehandhaafd. Het interessante aan deze studie is dat de interventie ingepast kon worden in de gewone gymlessen op school, wat het tot een relatief eenvoudige oplossing maakt voor een doelgroep die op deze manier makkelijk te bereiken is. Zo is er een hoge therapietrouw. Voor fysiotherapeuten misschien een goede reden om de scholen in hun directe omgeving te benaderen om ze te begeleiden bij het inzetten van dergelijke interventies in de (gym)lessen.