Diffuse onderarm pijn kan teken zijn van chronisch compartiment syndroom

Werkgerelateerde klachten aan de bovenste extremiteit zijn grofweg in twee categorieën onder te brengen: gelokaliseerde klachten (zoals een peesirritatie) en diffuse klachten. Bij de tweede categorie is het moeilijk de pijnbron precies te lokaliseren. Deze patiënten krijgen vaak een aspecifiek en verwarrend diagnostisch label, zoals RSI.

Tot nu toe is de pathologie achter deze diffuse pijnklacht niet opgehelderd. De therapie verloopt daardoor moeizaam. Een kenmerk van diffuse klachten is dat de pijn ontstaat of weer snel verergerd bij belasten en daarna nog lang aanhoudt. Er is wel eens geopperd dat een subgroep van patiënten met diffuse onderarm pijn het chronische compartimentsyndroom heeft. Het huidige onderzoek kijkt of deze stelling waar is.

Methode

Daartoe zijn 42 patiënten onderzocht die symptomen hadden, suggestief voor het chronische compartimentsyndroom:

• geleidelijk ontstane onderarm pijn, in de tijd toenemend zodat herhalende bewegingen niet meer goed uitvoerbaar zijn;
• distale neurologische symptomen, zoals paresthesieën, gevoelsverlies, schietende pijnen naar de pols bij gebruik, of ’s nachts wakker zijn door paresthesieën op de hand rug;
• geen andere diagnose.

Klinisch moest aanwezig zijn:

• Pijn bij palpatie van de extensoren, al dan niet met enige zwelling en vaak met een positieve Tinel test boven de nervus interosseus antebrachii posterior
• De knijpkracht bij herhaald knijpen met de hand neemt binnen twee minuten af, terwijl de pijn toeneemt.
• Veranderde sensitiviteit aan de dorsale zijde van de hand zonder de typische symptomen van het carpaaltunnel syndroom.

Bij deze patiënten is met een intraveneuze canule de druk in het extensoren compartiment gemeten. Daarna knijpen ze gedurende 2 minuten elke 1-2 seconde in een dynamometer met bijna maximale kracht,. Na twee minuten is de intracompartiment druk opnieuw gedurende 5 minuten gemeten.

De controlegroep bestond uit (a) gezonde vrijwilligers, (b) patiënten met geheel andere (gelokaliseerde) pijnproblematiek, en de gezonde zijde van patiënten met het chronisch compartimentsyndroom. De gemiddelde druk in rust was bij deze controle groep 3-5 mmHg. Een paar seconden na de oefening viel de druk alweer terug naar deze rustwaarde. De knijpoefening deed geen pijn.

Het criterium voor een abnormaal verhoogde druk in het extensoren-compartiment is een druk hoger dan 6 mmHg, direct na de 2 minuten knijpen. Bovendien moest deze druk daarna nog toenemen. Deze druktoename moest corresponderen met een toename in diffuse pijn of neurologische klachten, lijkend op de symptomen die de patiënten bij het werk hadden.

Bij patiënten die hier positief op scoorden is als behandeloptie een fasciotomie voorgesteld. (snede in fascia van ongeveer 5 centimeter, 4 cm distaal van epicondylus lateralis). Milde gevallen kregen een lokale steroïdinjectie in het spiercompartiment. 15 van de 42 patiënten ondergingen (tot nu toe) deze operatie.

Resultaat

Door het knijpen neemt de druk in het compartiment bij patiënten met klinisch chronisch compartiment syndroom fors toe tot net boven de 15 mmHg. Dit houdt nog 2-3 minuten aan. Dit is aanzienlijk hoger dan de maximaal 6 mmHg in de controle groep. Een deel van de patiënten met verhoogde druk is geopereerd. De geopereerde patiënten hadden bij 3 maanden follow-up een normale druk in het compartiment en een snelle en sterke vermindering van de pijn, ook ’s nachts. Wel blijven bij een aantal patiënten neurologische symptomen aanwezig.

Aanvulling

Omdat men bij het diffuse pijnprobleem in rust weinig klinische tekenen vindt in vergelijk tot het gelokaliseerde pijnsyndroom is de 2 minuten knijptest erg belangrijk. Ook is duidelijk dat niet alleen pijnlijke spieren maar door de druk ook een compressie neuropathie van de nervus interosseus antebrachii posterior aanwezig is.