Mentale stoornissen verhoogd bij rugpijn, persoonlijkheidstoornissen nauwelijks

Chronische rugpijn reageert vaak matig op therapie. Daarom is volgens de auteurs van dit artikel het zoeken naar de oorzaken en in stand houdende factoren erg belangrijk. Mentale problemen, zoals angststoornissen, stemmingsstoornissen, middelen misbruik kunnen zo’n factor zijn. Ze komen bij chronische lage rugpijn relatief veel voor in vergelijking met de algemene bevolking. Het percentage dat in verschillende studies genoemd wordt loopt uiteen van 31% tot zelfs 98%. Deze grote verschillen in bevindingen heeft o.a. te maken met methodologische kwaliteit van het onderzoek, maar ook met verschillende populaties die men onderzoekt (rugpijn patiënten in de algemene bevolking, eerste lijn of tweede lijn). Omdat slechts de helft van de mensen met musculoskeletale pijn hulp zoekt binnen het medische systeem kan er binnen de klinische populatie gemakkelijk selectie bias ontstaan. De auteurs van dit artikel zijn daarom benieuwd naar de prevalentie van mentale aandoeningen bij chronische lage rugpijn bij een representatieve steekproef van de algemene bevolking.

Methode

In dit onderzoek werd een representatieve groep van 4000 personen per post benaderd uit de omgeving rond Heidelberg. 61,8% vulden de eerste set vragenlijsten in. De 427 personen die langer dan 3 maanden rugpijn hadden werden benaderd voor een klinisch onderzoek (fysiek en psychologisch) op de universiteit. 333 personen accepteerden de uitnodiging. Omdat het psychologische onderzoek met de SCID I en II erg arbeidsintensief is werd die (random) bij ongeveer de helft van deze patiënten uitgevoerd (n=131). Uiteindelijk kon de SCID I en II van 110 mensen met chronische lage rugpijn in de analyse meegenomen worden.

Resultaat

Omdat het stellen van de psychiatrische diagnose somatoforme pijnstoornis discutabel is is deze DSM IV categorie niet in de aantallen opgenomen.

As-I stoornissen

35% van de personen met chronische lage rugklachten hadden één of meer DSM IV as-I stoornissen (mentale stoornissen). De belangrijkste waren:

• Angststoornissen 20,9%
• Stemmingsstoornissen 12,7%
• Middelenmisbruik 7,3%
• Eetstoornissen 5,5%

Het voorkomen van al deze mentale aandoeningen bij chronische lage rugpijn blijkt significant hoger te zijn dan wat men in een ongeselecteerde groep binnen de algemene bevolking vindt.

As-II stoornissen

15,5% hadden één of meer DSM IV as-II stoornissen (persoonlijkheidsstoornis). De belangrijkste waren:

• Obsesief-complusief 4,5%
• Vermijdend 4,5%
• Borderline 3,6%
• Paranoïde 2,7%
• Narcistisch 0,9%

Alleen het voorkomen van de vermijdende persoonlijkheidsstoornis blijkt significant hoger te zijn dan wat men in een ongeselecteerde groep binnen de algemene bevolking vindt.

Opmerking samenvatter

Dit onderzoek is interessant omdat ze uitgevoerd is bij personen met rugklachten in de algemene bevolking. As-1 stoornissen zoals angst en depressie komen duidelijk meer voor maar persoonlijkheidsstoornissen (op vermijdende persoonlijkheidsstoornis na) komen niet significant meer voor. Andere onderzoeken vonden wel aanzienlijk meer persoonlijkheidsstoornissen bij chronische musculoskeletale aandoening en ook bij chronische lage rugpijn. Vaak werden die hoge cijfers binnen specifieke pijnrevalidatiesettingen gevonden. Hoewel nog niet bewezen is het aannemelijk dat het percentage persoonlijkheidsstoornissen onder de chronische lage rugpijnpatiënten qua percentage toeneemt van algemene bevolking, naar eerste, tweede en derdelijn setting.